วันนี้ (27 สิงหาคม) เวลา 10.00 น. ที่ทัณฑสถานหญิงกลาง ถนนงามวงศ์วาน กรุงเทพฯ อัญชัญ ปรีเลิศ วัย 69 ปี ผู้ต้องขังคดีมาตรา 112 ที่ถูกพิพากษาจำคุกรวม 29 ปี 174 เดือน หรือราว 43 ปี 6 เดือน จากการแชร์และอัปโหลดคลิปเสียงของ ‘บรรพต’ ดีเจผู้จัดรายการวิทยุใต้ดิน จำนวน 29 คลิป ได้รับการปล่อยตัว หลังถูกจองจำมา 3,054 วัน หรือกว่า 8 ปี 4 เดือน
เธอได้รับการปล่อยตัวจากเกณฑ์ พระราชกฤษฎีกาอภัยโทษ พ.ศ. 2568 มาตรา 8 (ฉ) เนื่องจากเป็นผู้ต้องขังคดีถึงที่สุดที่มีอายุเกิน 60 ปี และเหลือโทษจำคุกไม่ถึง 3 ปี หลังเคยได้รับการลดโทษมาก่อนหน้านี้สองครั้ง
📍จากวันที่ถูกจับกุม สู่ ‘โทษคดี ม.112 ที่สูงที่สุด’
อัญชัญถูกจับกุมเมื่อวันที่ 25 มกราคม 2558 หลัง คสช. เข้าควบคุมอำนาจ โดยมีเจ้าหน้าที่ทหารกว่า 10 นายบุกเข้าที่บ้านพัก ก่อนนำตัวเข้าสู่กระบวนการสอบสวนในค่ายทหาร
ในเวลานั้น เธอถูกกล่าวหาว่าเป็นหนึ่งในผู้อัปโหลดและเผยแพร่คลิปเสียงที่มีเนื้อหาเข้าข่ายหมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์ในช่วงปี 2557-2558 รวม 29 ครั้ง และถูกตั้งข้อหาตามมาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ
เธอถูกคุมขังในเรือนจำต่อเนื่องเกือบ 4 ปี โดยไม่ได้รับสิทธิประกันตัวในศาลทหาร จนกระทั่งปี 2562 คสช. ถูกยกเลิกและคดีโอนย้ายไปยังศาลยุติธรรม
วันที่ 19 มกราคม 2564 ศาลอาญาพิพากษาจำคุกอัญชัญกระทงละ 3 ปี รวม 87 ปี แต่ลดโทษครึ่งหนึ่งจากการรับสารภาพ เหลือ 43 ปี 6 เดือน นับเป็นผู้ที่ถูกตัดสินโทษสูงสุดในคดีมาตรา 112 ในเวลานั้น
📍 ชีวิตในเรือนจำ: ความหวัง จดหมาย และการรออภัยโทษ
แม้การต่อสู้ทางคดีจะสิ้นสุดลง แต่อัญชัญยังคงมีความหวัง ผ่านทุกลมหายใจ เธอเขียนจดหมายหลายฉบับเล่าถึงชีวิตหลังลูกกรง ทั้งความแออัด ความผิดหวังจากอภัยโทษที่ไม่เกิดขึ้นในปี 2567 แต่ย้ำว่าเธอ “อยู่ได้ด้วยความหวัง”
ปี 2568 หลังถูกคุมขังครบ 1 ใน 3 ของโทษ เธอบอกทนายว่า ปีนี้ความหวังจะไม่ใช่เรื่องเลื่อนลอยอีกต่อไป เพราะเข้าเกณฑ์การอภัยโทษ และต่อมาได้เข้าร่วมอบรมโครงการโคกหนองนาในเรือนจำเพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการปล่อยตัว
📍 สูญเสียทั้งงาน บำนาญ และสุขภาพ
การถูกพิพากษาในคดีมาตรา 112 ทำให้อัญชัญถูกไล่ออกจากราชการในปี 2566 ทำให้หมดสิทธิรับเงินบำนาญ แม้เธอจะพยายามอุทธรณ์จากเรือนจำ แต่จนถึงปัจจุบันก็ยังไร้ความคืบหน้า
ด้านสุขภาพ เธอเผชิญปัญหาทางทันตกรรม ฟันหักและหลุดจนเหลือน้อยมาก แต่ระบบสาธารณสุขในเรือนจำไม่เอื้ออำนวยให้เธอทำฟันปลอมใหม่ได้ ทำให้ต้องทนใช้ฟันปลอมชุดเดิมมาตลอด 8 ปี
📍 “ไม่ขอกลับเรือนจำอีก”
เมื่อก้าวออกมาจากเรือนจำวันนี้ อัญชัญกล่าวว่า
“ไม่ขอเข้ามาในเรือนจำอีก รู้สึกทรมาน และหวังได้รับอิสรภาพมานานแล้ว เพราะอายุมาก เวลาที่เหลือมีน้อย 8 ปีที่ผ่านมาเป็นความขมขื่นใจ เพราะไม่ใช่ที่อยู่ของเรา ทรมานและไม่ใช่บ้านของเรา ขอบคุณทุกคนที่มาให้กำลังใจ ดีใจที่มีคนมาต้อนรับมากมายด้วยความอบอุ่น”
เธอยังกล่าวถึงประเด็นการนิรโทษกรรมว่า หวังให้เกิดขึ้นจริง เพราะสามีของเธอยังคงลี้ภัยอยู่ต่างประเทศ
📍 วันแห่งอิสรภาพของผู้ต้องขังคดีการเมือง
ในวันเดียวกัน ยังมีการปล่อยตัวผู้ต้องขังคดีมาตรา 112 คนอื่น ๆ ได้แก่ สมบัติ ทองย้อย อายุ 56 ปี, สิรภพ พุ่มพึ่งพุทธ (ขนุน) อายุ 24 ปี, ทีปกร อายุ 40 ปี และ ธนพร อายุ 26 ปี ซึ่งต่างก็เข้าเกณฑ์ได้รับการอภัยโทษเช่นกัน
📍 ”ความเป็นมนุษย์กำลังจะกลับมา”
ก่อนปล่อยตัว อัญชัญเคยเขียนไว้ในจดหมายว่า
“ชีวิตที่เหลือก็คงไม่มากแล้ว ความเป็นมนุษย์กำลังจะกลับมาแล้ว ด้วยคำว่าอิสรภาพ”
วันนี้ คำพูดนั้นกลายเป็นจริง หลังเธอก้าวออกจากประตูเรือนจำในวัยใกล้ 70 ปี พร้อมรอยยิ้มและเสียงต้อนรับจากผู้คนที่มารอคอยกว่า 8 ปี
