ทักษะแก้ปัญหา ลูกเก่งได้ แค่กล้าปล่อย

เคยมีคนกล่าวไว้ว่า “ชีวิตคือการแก้ปัญหา” เมื่อมองย้อนกลับไป พ่อแม่มือใหม่และพ่อแม่ที่ผ่านชีวิตมาถึงช่วงวัยหนึ่งจะรู้ว่า ประโยคบอกเล่าธรรมดานี้ จริงเสียยิ่งกว่าจริง

สิ่งที่จริงยิ่งกว่าคือ ไม่มีวิธีไหนช่วยให้เรามีทักษะในการแก้ปัญหาได้ดีไปกว่าการเผชิญหน้ากับปัญหานั้น และลงมือแก้ไขด้วยตัวเอง

แล้วพ่อแม่จะฝึกลูกให้มีทักษะการแก้ปัญหา (Problem Sloving) ได้อย่างไร

🟣 สิ่งแรกที่พ่อแม่ทำได้ คือ การปลูกฝังให้ลูกมีมุมมองต่อปัญหาในเชิงบวก

ในวงการนักคิดสร้างสรรค์ที่ต้องเผชิญหน้ากับปัญหาให้แก้ไขอยู่ตลอดเวลา พวกเขามีมุมมองต่อ ‘ปัญหา’ ว่าเป็น ‘โจทย์’ ที่จะพาไปเจอ ‘ทางออก’ เสมอ

ดังนั้น ปัญหาจึงไม่ใช่ปัญหาที่ชวนให้ขุ่นข้องหมองใจ หรือต้องนั่งคร่ำครวญร่ำไร แต่เป็นโจทย์ที่ต้องแก้ไข เรื่องเกิดขึ้นเพราะอะไร แล้วควรทำอย่างไรกับเรื่องนี้ดี

งานวิจัยและตำราการเลี้ยงลูกยืนยันว่า เด็กๆ จะเรียนรู้ ซึมซับ และเลียนแบบพฤติกรรม อารมณ์ รวมถึงทัศนคติของพ่อแม่และคนในครอบครัวอย่างเห็นได้ชัด

ถึงแม้ในวันหนึ่งข้างหน้า พวกเขาจะโตเป็นผู้ใหญ่ แต่ลึกๆ ข้างใน ชิ้นส่วนและตัวตนของพ่อแม่ จะยังคงอยู่ในตัวพวกเขาเสมอ

ถ้าพ่อแม่มองว่า ปัญหา คือ โจทย์ของชีวิต สิ่งที่ต้องทำก็แค่ลงมือจัดการและแก้ไข (หรือปัญหาบางเรื่อง ยังแก้ตอนนี้ไม่ได้ ก็ไม่เป็นไร ปล่อยให้เวลาได้ทำหน้าที่ของมันก็แล้วกัน)

มีความเป็นไปได้ว่า ลูกก็จะมีท่าทีต่อปัญหาในแบบนั้น–แบบเดียวกับที่พ่อแม่ของพวกเขามี

🟣 สิ่งต่อมาที่ควรทำ เมื่อลูกมองปัญหาว่าเป็นโจทย์ของชีวิตแล้ว คือการให้พวกเขาได้ลองคิด วิเคราะห์ และลงมือแก้โจทย์นั้นด้วยตัวเอง ผ่านกิจกรรมง่ายๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น

🚂 การเล่น: จะเป็นของเล่นประเภทใดก็ได้ ขอแค่มีโจทย์ให้ลูกได้ฝึกแก้ปัญหา เช่น ตัวต่อบล็อกไม้ พ่อแม่อาจชวนลูกเล่นโดยตั้งโจทย์สนุกๆ ว่า จะต่อให้สูงๆ ได้อย่างไร ลูกก็จะหาวิธีและพลิกแพลงเพื่อไปสู่เป้าที่วางไว้ หากระหว่างที่ต่อ บล็อกไม้ล้มครืน ไม่เป็นไปตามที่คิด ก็เป็นการฝึกกระบวนการล้ม ลุก เรียน รู้ ที่เป็นมายด์เซ็ตสำคัญในการแก้ปัญหาให้ค่อยๆ งอกงามขึ้นในใจ

🧞 เล่านิทาน: นิทานคือเรื่องราวจำลองชีวิตในโลกความจริง นอกจากเนื้อหาในนิทานจะสอดแทรกข้อคิดและคติสอนใจแล้ว พ่อแม่ยังสามารถชวนลูกคิด ผ่านการตั้งคำถามระหว่างเล่านิทาน “สมมติลูกเป็นตัวละครตัวนี้ จะทำยังไงดีนะ” เป็นต้น

🧐 เปิดโอกาสให้ลูกตัดสินใจ: เบื้องหลังทุกการตัดสินใจคือการคิด วิเคราะห์ เพื่อเลือกที่จะทำและไม่ทำบางสิ่ง ซึ่งสิ่งที่เกิดขึ้นในกระบวนการแก้ปัญหา พ่อแม่เริ่มฝึกลูกได้จากเรื่องง่ายๆ เช่น การเลือกเสื้อผ้า ของใช้ กิจกรรมในวันหยุด แล้วค่อยๆ ขยับไปสู่เรื่องที่ยากและซับซ้อนมากขึ้น สิ่งนี้จะช่วยให้ลูกได้ลองผิดลองถูก ฝึกรับผิดชอบการตัดสินใจของตัวเอง ซึ่งจะช่วยสร้างความมั่นใจ และการกล้าเผชิญปัญหาต่างๆ ด้วยตัวเอง

✋ ปล่อยให้ทำ ไม่รีบช่วย: ปล่อยให้ลูกได้ทำสิ่งต่างๆ ด้วยตัวเอง หากลูกทำไม่ได้หรือติดขัด อย่าเพิ่งเข้าไปแทรกแซงหรือทำแทน พ่อแม่อาจช่วยสนับสนุนด้วยการให้กำลังใจ และตั้งคำถามชวนคิดหาวิธีแก้ไข เพราะทุกครั้งที่ลูกแก้ปัญหาได้ คือการบ่มเพาะทักษะการแก้ปัญหาให้งอกงาม

🟣 สิ่งสุดท้ายที่พ่อแม่ควรทำ คือการปล่อยให้ลูกได้เผชิญโลกและชีวิตอย่างที่เขาควรจะได้เจอ วันใดที่เขาเติบโตก็ให้เขาได้รับผิดชอบและเลือกชีวิตของตัวเอง เพราะคุณเชื่อมั่นว่าไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้น ลูกของคุณจะแก้ปัญหานั้นผ่านไปได้

หรือหากวันใดที่ชีวิตไม่เข้าข้าง เขาต้องเจอโจทย์ที่ยากและต้องการกำลังใจ คุณจะยืนหยัดอยู่ที่เดิมตรงนั้น เหมือนในวันที่เขายังเป็นเด็ก คอยกระตุ้นเตือน ชี้แนะ และเป็นแรงใจ แต่ถ้าโจทย์นั้นใหญ่เกินไป เกินกว่าที่เขาจะแก้ไขและรับมือได้

คุณจะไม่ลังเลที่จะยื่นมือเข้าไปช่วย แล้วบอกว่า “ไม่เป็นไร, เราจะผ่านปัญหานี้ไปด้วยกัน”

📌 ครบทุกความรู้และแรงบันดาลใจ เพื่ออนาคตลูกในงานเดียว! Alpha Skills Summit 2025 ดูรายละเอียดได้ที่ https://bit.ly/alphass2025cpps