ความสัมพันธ์ในครอบครัว เปลี่ยนแปลงด้วยอายุที่มากขึ้น การเติบโตของลูกเล็กไปสู่วัยรุ่น การแก่ลงของผู้เป็นพ่อแม่ ทำให้เวลาที่ใช้ด้วยการเปลี่ยนแปลง กิจกรรมต่างๆ เปลี่ยนไป หลายครั้งเกิดเป็นความเข้าใจ หลายครั้งเกิดเป็นปัญหา
ความสัมพันธ์ในแบบเพื่อน เชื่อว่าเพื่อนที่เราคบอยู่ในหลายระดับ เพื่อนที่สบายใจ เพื่อนในที่ทำงาน เพื่อนที่มีพร้อมประโยชน์ทั้งสองฝ่าย และเพื่อนเปลี่ยนคนและเปลี่ยนระดับความสัมพันธ์ได้เสมอ
ความสัมพันธ์แบบคนรักก็คล้ายกัน มีการเปลี่ยนแปลงตลอด ตั้งแต่ก่อนตัดสินใจคบหากัน หลงใหลและตกหลุมรัก คือระยะของการใช้ความรู้สึกระดับสูงและเหตุผลระดับต่ำในการสร้างความสัมพันธ์ ‘โลกสีชมพู’ ‘ชี้นกเป็นนกชี้ไม้เป็นไม้’ คือสิ่งที่คนหลงใหลหลายคนเป็นจนคนรอบข้างเริ่มสะท้อนให้ได้ยินว่า ‘หมั่นไส้’ ไปสู่ระยะของความวุ่นวาย สับสนไม่แน่ใจ และค่อยๆ เกิดเป็นความมั่นคงและตกลงปลงใจ ถ้าความสัมพันธ์ของคนรักสิ้นสุดเพียงเท่านี้ ก็คงแฮปปี้เอนดิ้งเหมือนในนิทาน แต่การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้เกิดเป็นความรู้สึกไม่แน่ใจ มิหนำซ้ำยังส่งผลกับความรู้สึกสูญเสียคุณค่าในตัวเอง เพราะความสัมพันธ์เป็นส่วนยืนยันที่ทำให้มนุษย์รู้สึกเป็นส่วนหนึ่งและมีคุณค่าจาก ‘คนสำคัญ’
“เขายังรักเราเท่าเดิมไหม” (สับสน ไม่แน่ใจ)
“เราทำอะไรผิด” (รู้สึกผิด)
“เขาต้องมีใครแน่ๆ ” (ไม่พอใจ สงสัย)
“ฉันไม่สำคัญแล้วใช่ไหม” (เศร้า)
“อย่าให้ฉันจับได้นะ” (โกรธ เอาคืน)
“เธอทำได้ ฉันก็ต้องทำบ้าง” (ไม่ยุติธรรม)
ความคิดต่อการเปลี่ยนแปลงนี้ นำไปสู่การกระทำอย่างหุนหัน และล้ำเส้นบางๆ ระหว่างคู่รัก ทั้งการสื่อสารกันด้วยความหงุดหงิด การประชดประชัน การเก็บตัวและการแยกห่าง และการเอาคืน ซึ่งแม้หลายคู่รักรู้ว่าสิ่งเหล่านี้ไม่ดีต่อความสัมพันธ์ แต่ความรู้สึกเศร้าและโกรธในระดับสูงกลับทำให้ควบคุมตัวเองได้ยาก ทำให้ความคาดหวังในความสัมพันธ์ที่ดียิ่งกลับย่ำแย่ลง หรือบางคนก็ทนต่อความรู้สึกเหล่านี้ไม่ได้ มีความคิดที่ตัดสินใจจะเลิกความสัมพันธ์ แต่มันกลับคลุมเครือและไม่แน่ใจ ‘จะเลิกก็ทุกข์ใจ จะอยู่ไปก็ทุกข์ใจ’
แล้วจะทำอย่างไรกับความสัมพันธ์ที่เปลี่ยนแปลงไป?
- ทบทวนอีกครั้งว่าทุกความสัมพันธ์มีการเปลี่ยนแปลงเสมอ มนุษย์เป็นเสมือน
ภูเขาน้ำแข็งที่ลอยอยู่ในทะเล ส่วนที่โผล่พ้นน้ำเป็นสัดส่วนที่น้อยเมื่อเทียบกับสัดส่วนที่จมอยู่ใต้ทะเล กระแสน้ำคือการเปลี่ยนแปลงที่พัดพาให้ภูเขาน้ำแข็งสองลูกเข้ามาใกล้กัน ยิ่งต้องการให้ยอดภูเขาน้ำแข็งเข้าใกล้กันมากเท่าไรยิ่งต้องอาศัยกระแสน้ำแห่งการเปลี่ยนแปลงมากเท่านั้น กระแสน้ำยิ่งแรงฐานของภูเขาน้ำแข็งยิ่งกระทบกัน และเป็นไปได้เสมอที่กระแสน้ำแห่งการเปลี่ยนแปลงอาจพัดพาภูเขาน้ำแข็งให้ลอยห่างออกจากกัน
- การเปลี่ยนแปลงเกิดจากหลายปัจจัย ไม่ได้เกิดขึ้นจากเพียง ‘คนสองคน’ กระแสน้ำของการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นจากหลายปัจจัยที่คู่รักอาจไม่คาดคิดในช่วงที่มีอารมณ์ลบๆ การเติบโตในงานที่ทำให้ต้องลดเวลากับคู่รักไปสู่การมีสังคมเชิงผลประโยชน์ ความเสื่อมชราของคนในครอบครัวเดิมที่ทำให้คู่รักต้องแบ่งเวลากลับไปดูแล หรือแม้กระทั่งการมีลูกที่พบว่าทำให้สามีภรรยาหลายคู่ผิดใจกัน หรือในบางคู่รักไม่ได้มีภารกิจของชีวิตใดๆ ที่เปลี่ยนแปลงไป แต่ ‘เวลา’ ก็เป็นปัจจัยสำคัญของกระแสน้ำของการเปลี่ยนแปลง
- การเปลี่ยนแปลงส่งผลต่อความรู้สึก แต่อาจไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับระดับความรักที่เขามีต่อเรา หรือคุณค่าในตัวเองที่ลดลง ดังนั้นแล้วการกล่าวโทษเขา หรือกล่าวโทษเรา จึงอาจเป็นความคิดที่มักเกิดขึ้นได้จากระดับอารมณ์โกรธมากและเศร้ามาก แต่เมื่อมองตามความเป็นจริง การเปลี่ยนแปลงอาจไม่เกี่ยวกับเรา หรือหากจากเกี่ยวก็คงไม่ใช่ปัจจัยทั้งหมด ดังนั้นการกล่าวโทษตัวเองอาจไม่ใช่ทางออกสำหรับการมีความสัมพันธ์ที่ดี
- จัดการอารมณ์ และรู้เท่าทันความคิดที่อาจทำให้หุนหันในการสื่อสารความสัมพันธ์เพื่อลดความขัดแย้ง การจัดการอารมณ์เพื่อให้สามารถรู้ทันความคิดลบต่อตนเอง และเข้าใจภาพรวมของการเปลี่ยนแปลงคือสิ่งสำคัญ เริ่มจากการรู้ทันร่างกายที่เปลี่ยนไป ให้เวลากับตนเอง หากิจกรรมสั้นและง่ายเพื่อผ่อนคลาย ประเมินความพร้อมในการสื่อสารทั้งตนเองและคู่รัก และเริ่มต้นประโยคสนทนาอย่างระมัดระวัง
- ทำเท่าที่ทำได้ และไม่รุกล้ำพื้นที่ส่วนตัว แม้ว่าเราจะนิยามความสัมพันธ์ว่า ‘คู่รัก’ แต่ไม่ได้หมายความว่าทุกส่วนในชีวิตจะทับซ้อนกัน ส่วนทับซ้อนกันอาจมากน้อยขึ้นอยู่กับช่วงเวลา และการเปลี่ยนแปลงในชีวิตของแต่ละคน ยิ่งพยายามจะเข้าไปในพื้นที่ส่วนตัวของอีกฝ่ายในเวลาที่ไม่พร้อม มักทำให้เกิดการตีออกห่างเพื่อรักษาความรู้สึกปลอดภัย
- การสื่อสารความต้องการ และมีเวลาคุณภาพร่วมกัน แม้การทำความเข้าใจและการจัดการอารมณ์คือสิ่งสำคัญ แต่ความรับผิดชอบระหว่างคู่รักก็สำคัญไม่แพ้กัน การสื่อสารความต้องการและปรับความเข้าใจในช่วงที่อารมณ์ของทั้งคู่สงบเพื่อเข้าใจความต้องการของอีกฝ่าย ช่วยให้เกิดความชัดเจนและลดปัญหาในอนาคต การสื่อสารภาษารักที่เปลี่ยนแปลงไป ทั้งการสัมผัสทางกาย การดูแล ของขวัญ คำพูดดีๆ และเวลาคุณภาพ คือหัวข้อที่คู่รักให้ในการพูดคุยเพื่อให้ความสัมพันธ์ที่เปลี่ยนแปลงไปราบเรียบและไม่ส่งผลต่อความวุ่นวายใจ
