“เขาเคยให้อาจารย์ไท้เก๊กเข้ามาซ้อมร่วมกับเรา” โคบี ไบรอันต์ ตำนานบาสเกตบอล NBA เล่าถึงวันที่ ฟิล แจ็กสัน โค้ชของเขาที่แอลเอ เลเกอร์ส พาอาจารย์ไท้เก๊กเข้ามาสอนทีม
“เราเดินออกไปพบกับอาจารย์ไท้เก๊กที่บอกให้เราถอดรองเท้า แล้วผมหงุดหงิดมาก เพราะผมอยากเล่นบาสเกตบอล แต่เขาก็ยืนอยู่ตรงนั้น ก่อนบอกให้ทุกคนหลับตา และเริ่มรำท่าต่างๆ พร้อมพูดถึงเรื่องของจิตวิญญาณมากมายรอบตัวเรา
“ผมมองไปรอบๆ ด้วยความหงุดหงิดว่า ทุกคนยอมทำตามจริงเหรอเนี่ย เกิดบ้าอะไรขึ้น และมองไปเห็นฟิลเองก็หลับตาและทำตามอยู่
“ผมก็ ‘โอเค ลองก็ได้’ แต่สุดท้ายผมก็เข้าใจการทำสมาธิ เข้าใจความเชื่อมโยงที่ลึกลงไปสู่การแข่งขัน
“ถ้าคุณดูตัวอย่างของทีมเรา ทีมของฟิลที่นี่ หรือที่ชิคาโก บูลส์ เกม 6 ที่ชนะยูทาห์ แจ๊ส ดูเกม 7 ของเราที่เจอกับบอสตัน เซลติกส์ เราไม่เคยสั่นคลอน เพราะเราอยู่ในโมเมนต์ตลอดเวลา อยู่กับปัจจุบันตลอดเวลา สงบนิ่งตลอดเวลา และเรามองความเป็นจริงของทุกสถานการณ์ ไม่ปล่อยให้อารมณ์ของเราครอบงำการตัดสินใจของเรา และนั่นคือสิ่งที่เราได้จากการมีสมาธิตั้งแต่วันแรก”
สิ่งที่โคบีกล่าวถึงคือหลักการทางจิตวิทยาที่ถูกนิยามว่าเป็น State of Flow หรือ Being in the Zone ที่นักกีฬาจะมีความมั่นใจอย่างสูงและโฟกัสในการอยู่กับปัจจุบัน
โดยโคบีเคยอธิบายเพิ่มเติมถึง State of Flow ไว้ว่า
“เมื่อเราเข้าไปอยู่ในพื้นที่นั้นได้ คุณจะมีความมั่นใจเต็มร้อย คุณรู้ว่าทุกลูกจะชู้ตลง ไม่มีการลังเล ทุกอย่างจะช้าลง เมื่อสิ่งนี้เกิดขึ้น คุณจะไม่พยายามโฟกัสกับสิ่งที่กำลังเกิดขึ้น เพราะคุณอาจเสียมันไปได้ทันที ทุกอย่างกลายเป็นเสียงเดียว คุณจะไม่สนใจอะไรอย่างอื่นเลย เราแค่พยายามอยู่กับปัจจุบันให้ดีที่สุด ไม่ปล่อยให้อะไรทำลายจังหวะนี้”
มิฮาย ชิกเซนต์มิฮายยี (Mihaly Csikszentmihalyi) นักจิตวิทยาชาวฮังการี เคยอธิบายถึงปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อเราอยู่ในสภาวะ Flow ว่า เป็นช่วงที่เรามีการโฟกัสขั้นสูง เพราะเราอยู่กับสิ่งที่เรากำลังทำอย่างเต็มที่ และสิ่งอื่นๆ รอบข้างได้ถูกตัดออกไป
โดยตัวอย่างของความรู้สึกเมื่ออยู่ใน Flow State นักกีฬาอย่าง บิล รัสเซลล์ ตำนาน NBA จากเซลติกส์กล่าวไว้ว่า เป็นทั้งความรู้สึกที่แปลก และ พิเศษในเวลาเดียวกัน
- พวกเขาโฟกัสและอยู่กับปัจจุบัน
- เวลาเดินช้าลง
- พวกเขาโฟกัสที่ก้าวต่อไปโดยสัญชาตญาณ
- ชัยชนะจะไม่ใช่สิ่งที่อยู่ในจิตใจ แต่เป็นการโฟกัสที่การทำงานระหว่างทาง
- ประสบการณ์ที่ก้าวข้ามความรู้สึกทางร่างกายและจิตใจ
- ฟอร์มการเล่นพัฒนาขึ้นอย่างเห็นได้ชัด
จอร์จ มัมฟอร์ด อดีตที่ปรึกษาทางด้านจิตวิทยาของ ฟิล แจ็กสัน ที่ชิคาโก บูลส์ อธิบายถึงหลักการการเข้าถึง Flow State ว่าให้เรารู้สึกเหมือนอยู่ท่ามกลางเฮอริเคน เมื่อเราอยู่ตรงตาพายุ จุดศูนย์กลางที่นิ่งสงบ ไม่ว่าพายุจะหมุนแรงแค่ไหน ตรงจุดศูนย์กลางก็จะนิ่งสงบเสมอ
“นี่เป็นข้อเปรียบเทียบที่ผมชอบยกมาเป็นตัวอย่าง” จอร์จ มัมฟอร์ด เขียนในหนังสือ The Mindful Athlete
“นี่เป็นจุดที่อยู่ระหว่างสิ่งที่กระตุ้นจิตใจเราและการตอบสนองของเรา
“เราต่างก็มีจุดที่เงียบสงบในกึ่งกลางของจิตใจ เมื่อเราอยู่กับประสบการณ์ข้างหน้าและปัจจุบันอย่างเต็มที่ และเข้าใจถึงเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง
“ในหนังสือ Man’s Search for Meaning ของ วิคเตอร์ ฟรังเคิล (Viktor Frankl) ได้อธิบายว่า
“ระหว่างสิ่งที่กระตุ้นจิตใจเราและการตอบสนองของเรา มีพื่นที่หนึ่งที่เรามีอำนาจในการเลือกที่จะตอบสนอง ในจุดนี้เองที่เป็นพื้นที่ที่เรามีโอกาสเลือกที่จะเติบโตและมีอิสรภาพ
“ชีวิตในทุกๆ วันเราถูกระตุ้นทางอารมณ์ได้ตลอดเวลา และหนทางที่เราเลือกจะตอบสนองต่อสิ่งที่เกิดขึ้นอยู่ในจิตใจของเราเอง เราเลือกที่จะตอบสนองแบบเร่งด่วนโดยไม่คิดก่อน ด้วยอารมณ์โกรธ หงุดหงิด ลังเล หวาดกลัว หิวโหย หรือรู้สึกผิด
“หรือเราเลือกที่จะตอบสนองด้วยความนิ่งสงบ มีสมาธิต่อเป้าหมายของเรา เข้าใจอารมณ์ของตัวเรากับสิ่งที่เกิดขึ้น และตัดสินใจจากจุดที่นิ่งสงบที่สุดในใจเรา”
