หลายปีที่ผ่านมานับเป็นช่วงเวลาที่เลวร้ายสำหรับยักษ์ใหญ่ด้านอีคอมเมิร์ซของจีนอย่าง Alibaba ทั้งพายุคลื่นในอุตสาหกรรม ถูกคู่แข่งแซงหน้า โครงสร้างบริษัทที่ซับซ้อน และภาวะเศรษฐกิจจีนที่ชะลอตัวลง ส่งผลให้หุ้นมีราคาไม่ถึง 77 ดอลลาร์ ลดลงถึง 75% จากอดีตที่เคยแตะ 300 ดอลลาร์ ในปี 2020 ทำให้หลายคนกำลังจับตามองว่า Alibaba จะสามารถกลับมารุ่งโรจน์เหมือนในอดีตได้หรือไม่
Alibaba ต้องเผชิญกับความท้าทายมาโดยตลอด อย่างล่าสุดแผน IPO ธุรกิจประมวลผลคลาวด์ของบริษัทที่เตรียมพร้อมเติบโตไปพร้อมกับ AI ก็ถูกพับเก็บลงในเดือนพฤศจิกายน และทำให้มูลค่าของบริษัทในตลาดสหรัฐฯ ลดลงต่ำกว่าคู่แข่งอีคอมเมิร์ซอย่าง PDD ส่งสัญญาณถึงความท้าทายในอุตสาหกรรมที่เคยขับเคลื่อน Alibaba สู่เวทีระดับโลกด้วยการเสนอขายหุ้น IPO ที่ใหญ่ที่สุดในโลกเมื่อปี 2014
ในด้านการเมือง Alibaba กลายเป็นหุ่นเชือดตัวอย่างสำหรับการปราบปรามบริษัทเทคของทางการจีน โดยถูกปรับสูงถึง 2.8 พันล้านดอลลาร์ จากพฤติกรรมผูกขาดที่ถูกกล่าวหาในปี 2021 ประกอบกับเศรษฐกิจในประเทศที่ชะลอตัวยิ่งซ้ำแผลของบริษัทให้เลวร้ายขึ้นไปอีก
Duncan Clark อดีตที่ปรึกษาของ Alibaba และปัจจุบันเป็นประธานที่ปรึกษาการลงทุนของ BDA เชื่อว่า บริษัทยังมีปัญหาภายในลึกๆ ที่รอการแก้ไข และคงถึงเวลาแล้วที่จะต้องมีการต่อสู้อย่างจริงจัง เพราะเห็นได้ชัดว่าบริษัทในปัจจุบันเข้าขั้นวิกฤตจริงๆ สิ่งที่สำคัญและรอการแก้ไข มีทั้งตำแหน่งทางการตลาดที่พังทลายลง ธุรกิจวิดีโอและการถ่ายทอดสดที่ซบเซา การตอบสนองต่อคู่แข่งอย่าง Doujin และความวุ่นวายในการจัดการของบริษัทโดยรวม
หากลองพิจารณาเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับ Alibaba อาจเห็นได้ว่ามีความสอดคล้องกัน เช่น แผนการเสนอขายหุ้น IPO ธุรกิจคลาวด์ที่ถูกยกเลิกในขณะนี้เกิดขึ้นหลังจากที่กลุ่มบริษัท Alibaba ประกาศยกเครื่องโครงสร้างองค์กรครั้งใหญ่ในเดือนมีนาคม ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในการจัดการภาคส่วนที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจคลาวด์บ่อยครั้ง
Daniel Zhang อดีตซีอีโอของ Alibaba Group ซึ่งเคยดำรงตำแหน่งรักษาการหัวหน้าฝ่ายคลาวด์ในเดือนธันวาคม 2022 ควรจะอยู่ต่อไปเพื่อเป็นผู้นำในส่วนธุรกิจนี้ แต่ก็ลาออกโดยไม่คาดคิดในเดือนกันยายนปีที่แล้ว และถูกแทนที่โดย Eddie Wu ซึ่งขึ้นมาเป็นซีอีโอและยังรักษาการหัวหน้าฝ่ายธุรกิจคลาวด์อีกด้วย ทำให้ Clark ระบุว่า การจากไปของ Zhang บ่งบอกถึงการจัดการที่ผิดพลาดในฝั่งธุรกิจคลาวด์ ซึ่งมีความสำคัญมากเพราะถือเป็นสัญลักษณ์ของการปรับโครงสร้างใหม่
Clark เชื่อว่าเหตุการณ์ดังกล่าวเป็นข้อพิสูจน์ว่ากลไกสิ่งจูงใจของ Alibaba กำลังพังทลายลง ประเด็นคือจากเดิมข้อกล่าวหาที่ทางการจีนมักใช้กับบริษัทคือขนาดองค์กรที่ใหญ่เกินไป แต่ในปัจจุบันคำถามที่เกิดขึ้นกำลังกลายเป็นพวกเขาว่องไวพอต่อการเปลี่ยนแปลงหรือไม่ หรือจะสามารถแข่งขันได้เพียงพอในตลาดหรือไม่
ถึงกระนั้น ตามข้อมูลของ Yi Zhang นักวิจัยจาก Canalys พบว่า Alibaba ยังคงเป็นผู้เล่นรายใหญ่ที่สุดในตลาดคลาวด์ของจีนในไตรมาสที่ 3 ของปี 2023 ตามมาด้วย Huawei และ Tencent แต่ยังคาดว่าส่วนแบ่งการตลาดของ Huawei จะค่อยๆ เพิ่มขึ้นในอนาคต
เนื่องจาก Huawei ได้มุ่งเน้นไปที่การมีส่วนร่วมกับพันธมิตรทางธุรกิจมาอย่างยาวนาน ผ่านกลยุทธ์การพัฒนาระบบนิเวศของผู้เชี่ยวชาญและนักพัฒนา แต่ในขณะเดียวกัน Alibaba และ Tencent เพิ่งเริ่มดำเนินกลยุทธ์ที่คล้ายกันนี้เมื่อปี 2023 ซึ่งวิธีการดังกล่าวจะทำให้บริษัทยังคงได้รับผลตอบแทนแม้ในยามตลาดบริการคลาวด์ชะลอตัว
Alibaba เปิดเผยว่ารายได้จากธุรกิจคลาวด์เพิ่มขึ้นเพียง 2% เมื่อเทียบเป็นรายปีในไตรมาสสิ้นสุดเมื่อวันที่ 30 กันยายน ซึ่งรายได้ดังกล่าวบริษัทได้รวมกับรายได้บนคลาวด์จากธุรกิจส่วนอื่นๆ ของบริษัทแล้ว
ความท้าทายอีกหนึ่งอย่างของ Alibaba คือตลาด IPO ที่ยังคงซบเซาทั่วโลก หลังจากที่ Alibaba ยังคงวางแผน IPO สำหรับธุรกิจโลจิสติกส์ Cainiao และร้านขายของชำ Freshippo ซึ่งเป็นเรื่องที่ยากลำบาก โดยเฉพาะบริษัทจีนที่ต้องการเข้าจดทะเบียนในตลาดต่างประเทศ
อ้างอิง:
