ผ่านพ้นไปเป็นที่เรียบร้อยสำหรับงานเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ครั้งที่ 76 ที่ในปีนี้ก็ยังคราคร่ำไปด้วยนักแสดงและผู้กำกับมากความสามารถอีกเช่นเคย
อย่างไรก็ตาม ไฮไลต์สำคัญของเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ไม่ใช่แค่การกลับมาของผู้กำกับมากความสามารถบนเวทีอันทรงเกียรติ หรือการเดินพรมแดงของเหล่าดาราเพียงอย่างเดียว แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการประกาศผลรางวัลต่างๆ ของเทศกาล ซึ่งถือว่าเป็นอีกหนึ่งช่วงเวลาสำคัญที่คนทำหนัง นักวิจารณ์ หรือกระทั่งคนดูหนังสายแข็งหรือสายอ่อนต่างก็จับตามองเป็นพิเศษอยู่ทุกปี
ชื่อของ Justine Triet อาจไม่เป็นที่คุ้นหูของนักดูหนังชาวไทยเท่าไรนัก หากแต่เธอคือผู้กำกับชาวฝรั่งเศสที่สามารถคว้ารางวัลปาล์มทองคำ (Palme d’Or) ซึ่งเป็นรางวัลใหญ่ที่สุดของเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์มาครองจากภาพยนตร์เรื่อง Anatomy of a Fall ที่บอกเล่าเรื่องราวของหญิงสาวคนหนึ่งที่พยายามจะพิสูจน์ความบริสุทธิ์ว่าเธอไม่ได้เป็นคนฆ่าสามีตัวเอง
ด้วยเหตุนี้ Justine Triet จึงกลายเป็นผู้กำกับหญิงคนที่สามที่สามารถคว้ารางวัลอันทรงเกียรตินี้ไปครอง โดยสองคนก่อนหน้านั้นคือ Jane Campion ที่คว้ารางวัลดังกล่าวจากภาพยนตร์เรื่อง The Piano (1993) และ Julia Ducournau จากภาพยนตร์เรื่อง Titane (2021)
ที่สำคัญกว่านั้นคือสุนทรพจน์ตอนหนึ่งของเธอได้กลายเป็นที่พูดถึงในพาดหัวข่าวของสื่อหลายสำนัก เพราะเธอวิจารณ์การทำงานของ Emmanuel Macron ประธานาธิบดีของฝรั่งเศสคนปัจจุบัน โดยเฉพาะนโยบายทางวัฒนธรรมของรัฐบาล และการลงนามในร่างกฎหมายที่เพิ่มอายุเกษียณจาก 62 ปี เป็น 64 ปี แม้จะมีการทักท้วงจากประชาชนอย่างกว้างขวางก็ตาม
แน่นอนว่านี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่มีเหตุการณ์เรียกร้องทางการเมืองเกิดขึ้นบนเวที ในปี 2021 ผู้กำกับชาวไทยอย่าง เจ้ย-อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล ก็เคยกล่าวสุนทรพจน์ในลักษณะเดียวกันขณะที่กำลังขึ้นไปรับรางวัลขวัญใจคณะกรรมการ (Jury Prize) ในฐานะผู้กำกับภาพยนตร์ Memoria
Age of Panic (2013)
ทั้งนี้ทั้งนั้น หากเรามองย้อนกลับไปที่ตัวของ Justine Triet ตั้งแต่ที่เธอเริ่มทำหนังมา จะพบว่าผลงานส่วนใหญ่ของเธอล้วนแล้วแต่เกี่ยวข้องกับการเมืองโดยตรง ไม่ว่าจะเป็น Sur place (2007) ผลงานชิ้นแรกของเธอที่ถ่ายทำในรูปแบบสารคดีด้วยการบันทึกช่วงเวลาการชุมนุมประท้วงของเหล่าบรรดานักเรียนในปี 2006 และที่ชัดเจนยิ่งขึ้นก็คือผลงานสารคดีลำดับที่สองของเธออย่าง Solférino (2009) ที่บอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวการเลือกตั้งประธานาธิบดีฝรั่งเศสในปี 2007 ไปจนถึงการรวมตัวเคลื่อนไหวของนักกิจกรรมทางสังคม พวกก่อกวน ประชาชนทั่วไป และนักการเมือง
หลังจากทำสารคดีมาได้สักระยะหนึ่ง Justine Triet ก็ทำหนังเรื่องแรกของเธอออกมาในปี 2013 โดยใช้ชื่อว่า Age of Panic ซึ่งป็นการผสมผสานระหว่างศาสตร์ภาพยนตร์และสารคดี โดยมีพื้นหลังของเรื่องเป็นการเลือกตั้งประธานาธิบดีฝรั่งเศสรอบที่สอง ซึ่งหนังเรื่องแรกของเธอได้กลายเป็นที่ยอมรับจากนักวิจารณ์อย่างกว้างขวาง และถูกเสนอชื่อเข้าเป็นส่วนหนึ่งของโปรแกรม ACID ในเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ปี 2013
อย่างไรก็ดี การคว้ารางวัลสักอย่างในเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ของ Justine Triet นั้นดูไม่น่าจะใช่เรื่องที่ห่างไกลจากความจริงเสียเท่าไร เมื่อในปี 2019 ภาพยนตร์เรื่อง Sibyl (2019) ของเธอที่เข้าฉายในรอบปฐมทัศน์ของเทศกาลได้ถูกเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลปาล์มทองคำ หรือ Palme d’Or แต่ก็น่าเศร้าที่ในเวทีเดียวกันมีคู่แข่งตัวเต็งประจำปีอย่าง Parasite (2019) ของ Bong Joon Ho อยู่ ซึ่งก็อย่างที่หลายคนทราบกันว่าสุดท้ายแล้ว Parasite ก็คว้าทั้งรางวัลปาล์มทองคำและรางวัลออสการ์สาขาภาพยนตร์ยอดเยี่ยมในปีนั้นไปครอง
หลังจากที่พบกับความผิดหวัง แน่นอนว่าในเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ปีนี้ก็เป็นช่วงเวลาสำคัญที่เธอจะได้พิสูจน์ฝีไม้ลายมืออีกครั้ง และคราวนี้การที่เธอชนะรางวัลปาล์มทองคำมาได้ก็เป็นเครื่องพิสูจน์อย่างถึงที่สุดแล้วว่า ชื่อของ Justine Triet เป็นอีกหนึ่งชื่อที่น่าจับตามองอย่างมากในฐานะคลื่นลูกใหม่ของวงการหนังฝรั่งเศส
ท้ายที่สุดแล้วเราอาจไม่สามารถบอกได้ว่า Anatomy of a Fall ผลงานที่ส่งให้เธอกลายเป็นผู้กำกับหญิงที่ชนะรางวัลปาล์มทองคำคนที่สามในประวัติศาสตร์จะเข้าฉายในไทยหรือไม่ แต่ที่แน่ชัดอย่างหนึ่งคือหนังของเธอได้กลายเป็นอีกหนึ่งในรายชื่อที่ใครหลายคนต่างเฝ้าจับตามองและต้องพิสูจน์ดูด้วยตาของตัวเอง
ภาพ: Getty Image
อ้างอิง:
- https://www.imdb.com/name/nm2630323/
- https://www.lemonde.fr/en/culture/article/2023/05/27/cannes-2023-the-winners-of-this-year-s-competition_6028213_30.html
- https://en.wikipedia.org/wiki/Justine_Triet
- https://www.vanityfair.com/live/cannes-film-festival-live-updates
- https://olwauniversity.com/2023/cannes-justine-triet-wins-palme-dor-for-anatomy-of-a-topple/
