รัฐสภาอิหร่านมีมติรับรองมาตรการปิด ช่องแคบฮอร์มุซ ซึ่งเป็นหนึ่งในเส้นทางเดินเรือที่สำคัญอย่างยิ่งต่อการขนส่งน้ำมันทางทะเลของโลก หลังจากที่สหรัฐฯ เปิดฉากโจมตีโรงงานนิวเคลียร์ 3 แห่งของอิหร่านวานนี้ (22 มิถุนายน)
โดยหลังจากนี้ สภาความมั่นคงแห่งชาติของอิหร่าน และ อยาตอลเลาะห์ อาลี คาเมเนอี ผู้นำสูงสุดของอิหร่าน จะเป็นผู้ตัดสินใจในขั้นสุดท้ายว่าจะดำเนินมาตรการปิดช่องแคบฮอร์มุซหรือไม่
ช่องแคบฮอร์มุซซึ่งเชื่อมอ่าวเปอร์เซียกับมหาสมุทรเปิด รองรับการขนส่งน้ำมันทางทะเล คิดเป็นประมาณ 1 ใน 4 ของโลก มีความยาว 167 กิโลเมตร และมีความกว้างในจุดที่แคบที่สุดประมาณ 33 กิโลเมตร
ชายฝั่งทางทิศเหนือของช่องแคบคืออิหร่าน ส่วนทางใต้คือคาบสมุทรมูซันดัม ซึ่งแบ่งแยกโดยสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ และเขตปกครองมูซันดัม อันเป็นดินแดนส่วนหนึ่งของโอมาน
ในปี 2024 มีน้ำมันประมาณ 20 ล้านบาร์เรล หรือคิดเป็น 20% ของอัตราบริโภคน้ำมันทั่วโลก ที่ถูกขนส่งผ่านช่องแคบนี้
ขณะที่ข้อมูลของ Bloomberg พบว่า ในปี 2024 เรือบรรทุกน้ำมันจะขนส่งน้ำมันดิบและก๊าซธรรมชาติเหลวจากซาอุดีอาระเบีย, อิรัก, คูเวต, สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ และอิหร่าน ผ่านช่องแคบฮอร์มุซประมาณ 16.5 ล้านบาร์เรลต่อวัน
การปฏิเสธไม่ให้เรือบรรทุกน้ำมันขนาดใหญ่ขนส่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติผ่านช่องแคบนี้ไปยังจีน ยุโรป และหลายภูมิภาคที่เป็นผู้บริโภคพลังงานรายใหญ่ จะส่งผลให้ราคาน้ำมันโลกพุ่งสูงขึ้น โดยอาจเพิ่มสูงถึงระดับ 120 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล ซึ่งจะส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อเศรษฐกิจโลก
ทั้งนี้ แม้ในทางกฎหมาย อิหร่านจะไม่มีอำนาจสั่งหยุดการจราจรผ่านช่องแคบฮอร์มุซ แต่ที่ผ่านมาอิหร่านเคยขู่จะปิดช่องแคบนี้โดยใช้กำลังมาแล้ว เช่นในปี 2011 ที่เผชิญการคว่ำบาตรจากสหรัฐฯ ขณะที่ยังเคยโจมตีเรือน้ำมันที่แล่นผ่านช่องแคบนี้ ในช่วงสงครามอิรัก-อิหร่าน ระหว่างปี 1980-1988
ระดับความลึกของน่านน้ำในช่องแคบค่อนข้างตื้น ทำให้เรือเสี่ยงต่อการถูกทุ่นระเบิดได้ง่าย และความที่ใกล้ชิดกับชายฝั่ง โดยเฉพาะอิหร่าน ทำให้เรือที่เดินทางผ่านช่องแคบเสี่ยงต่อการโจมตีจากขีปนาวุธที่ยิงมาจากชายฝั่ง หรืออาจถูกสกัดกั้นโดยเรือตรวจการณ์และเฮลิคอปเตอร์ของอิหร่าน
แต่สิ่งที่อิหร่านต้องคำนึงถึง คือความเสี่ยงจากการปิดช่องแคบฮอร์มุซ ที่จะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของอิหร่านได้อย่างรวดเร็ว เนื่องจากจะทำให้อิหร่านไม่สามารถส่งออกปิโตรเลียมได้ และจะสร้างความไม่พอใจให้แก่จีน ซึ่งเป็นผู้ซื้อน้ำมันรายใหญ่ที่สุดของอิหร่าน และเป็นพันธมิตรที่สำคัญที่สามารถใช้สิทธิวีโต้ยับยั้งในคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ เพื่อปกป้องอิหร่านจากการคว่ำบาตรหรือมติที่นำโดยชาติตะวันตก
ภาพประกอบ: ฉัตรชัย เฉยชิต
อ้างอิง :
