วันนี้ (26 ธันวาคม) แสวง บุญมี เลขาธิการคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ได้เผยแพร่ข้อความประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างความเข้าใจแก่ประชาชน เกี่ยวกับการ เตรียมความพร้อมสำหรับการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.) และการออกเสียงประชามติ ที่จะมีขึ้นพร้อมกันในวันอาทิตย์ที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569
โดยเน้นย้ำถึงรูปแบบการลงคะแนนที่แตกต่างกันระหว่างสองกิจกรรม ซึ่งมีความซับซ้อนในข้อกฎหมายที่ผู้ใช้สิทธิต้องทำความเข้าใจก่อนดำเนินการลงทะเบียน
แสวง ชี้แจงว่า แม้วันเลือกตั้งและวันออกเสียงประชามติจะถูกกำหนดให้เป็นวันเดียวกัน คือวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 แต่รูปแบบการใช้สิทธิมีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ดังนี้
1. การเลือกตั้ง สส.: มีการจัดวันลงคะแนน 2 วัน
- วันเลือกตั้งปกติ: 8 กุมภาพันธ์ 2569 (ไม่ต้องลงทะเบียน)
- วันเลือกตั้งล่วงหน้า: 1 กุมภาพันธ์ 2569 (ต้องลงทะเบียน) โดยแบ่งเป็น ล่วงหน้านอกเขต สำหรับประชาชนทั่วไปที่ไม่สะดวกกลับภูมิลำเนา และ ล่วงหน้าในเขต สำหรับเจ้าหน้าที่ที่ต้องปฏิบัติงานในวันเลือกตั้ง
2. การออกเสียงประชามติ: มีวันลงคะแนนเพียง วันเดียว
- คือวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 ไม่มีการออกเสียงล่วงหน้า
- หากผู้มีสิทธิไม่ได้อยู่ในจังหวัดตามทะเบียนบ้าน สามารถลงทะเบียนเพื่อ ออกเสียงนอกเขตจังหวัด ได้ แต่ต้องกระทำในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 เท่านั้น ณ หน่วยเลือกตั้งกลางของจังหวัดที่ได้ลงทะเบียนไว้
ผลกระทบของการลงทะเบียนต่อการใช้สิทธิ เลขาธิการ กกต. ได้จำแนกผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้นกับผู้ใช้สิทธิ หากมีการลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้า หรือลงทะเบียนออกเสียงนอกเขต โดยแบ่งเป็น 4 กรณีสำคัญ ดังนี้:
กรณีที่ 1: ไม่ลงทะเบียนใดๆ เลย (วิธีปกติ) ผู้มีสิทธิเดินทางไปหน่วยเลือกตั้งตามภูมิลำเนาในวันที่ 8 ก.พ. 69 เพียงวันเดียว จะได้รับบัตร 3 ใบ (สส.บัญชีรายชื่อ, สส.แบ่งเขต และบัตรประชามติ)
กรณีที่ 2: ลงทะเบียนเฉพาะเลือกตั้ง สส. ล่วงหน้า ผู้มีสิทธิต้องเดินทาง 2 วัน คือ วันที่ 1 ก.พ. 69 ไปใช้สิทธิเลือก สส. ณ ที่เลือกตั้งกลาง (รับบัตร 2 ใบ) และวันที่ 8 ก.พ. 69 ต้องกลับไปใช้สิทธิออกเสียงประชามติ ณ หน่วยเลือกตั้งตามภูมิลำเนา (รับบัตร 1 ใบ)
กรณีที่ 3: ลงทะเบียนเฉพาะออกเสียงประชามตินอกเขตจังหวัด ผู้มีสิทธิต้องเดินทางไปใช้สิทธิในวันที่ 8 ก.พ. 69 วันเดียว แต่ต้องไป 2 สถานที่ กล่าวคือ ต้องไปเลือกตั้ง สส. ที่หน่วยตามภูมิลำเนา และต้องเดินทางไปออกเสียงประชามติ ณ ที่เลือกตั้งกลางนอกเขตจังหวัดที่ลงทะเบียนไว้ ซึ่งในทางปฏิบัติทำได้ยากลำบาก
กรณีที่ 4: ลงทะเบียนทั้งเลือกตั้ง สส. และ ประชามติ การเลือก สส. จะต้องไปใช้สิทธิล่วงหน้าในวันที่ 1 ก.พ. 69 ส่วนการออกเสียงประชามติ ต้องไปใช้สิทธิในวันที่ 8 ก.พ. 69 ณ ที่เลือกตั้งกลางนอกเขตจังหวัดที่ลงทะเบียนไว้
สำหรับการเปิดรับลงทะเบียนเพื่อขอใช้สิทธิดังกล่าว มีกำหนดการดังนี้
- ลงทะเบียนเลือกตั้ง สส. (ล่วงหน้า/นอกเขต): 20 ธันวาคม 2568 – 5 มกราคม 2569
- ลงทะเบียนออกเสียงประชามติ (นอกเขต): 3 – 5 มกราคม 2569
- การยกเลิก/เปลี่ยนแปลง: สามารถดำเนินการได้ในช่วงวันเดียวกับการเปิดลงทะเบียน สส. (20 ธ.ค. 68 – 5 ม.ค. 69) หรือก่อนวันเลือกตั้งไม่น้อยกว่า 30 วัน
แสวง ได้ให้ข้อสังเกตต่อข้อกฎหมายดังกล่าวว่า มีความซับซ้อนมาก ในทางปฏิบัติอาจไม่ได้เป็นการอำนวยความสะดวกให้ประชาชนเท่าที่ควร แต่อาจกลายเป็นการเพิ่มภาระเนื่องจากเงื่อนไขที่ปฏิบัติได้ยาก ซึ่งหากกฎหมายออกแบบมาให้เรียบง่ายและปฏิบัติได้จริงจะเป็นผลดีต่อประชาชนมากกว่า
