อิสราเอลถือเป็นประเทศแรกของโลกที่ประสบความสำเร็จในการรับมือกับการระบาดของโรคโควิด-19 เพราะเมื่อวานนี้ (18 เมษายน) เป็นวันแรกที่พลเมืองชาวอิสราเอลเริ่มทยอยไม่สวมหน้ากากอนามัยในพื้นที่สาธารณะแล้ว หลังทางการประกาศผ่อนคลายมาตรการรับมือโควิด-19 โดยจะเป็นไปเฉพาะพื้นที่ที่อยู่ภายนอกอาคาร พื้นที่เปิดโล่ง ทั้งนี้พื้นที่ภายในอาคาร หรือที่ที่มีผู้คนรวมตัวจำนวนมากยังจำเป็นต้องใส่หน้ากากอนามัย
รวมถึงยังอนุญาตให้โรงเรียนกลับมาเปิดการเรียนการสอนได้ตามปกติสำหรับเด็กระดับเนอสเซอรีถึงมัธยมศึกษาตอนปลาย ทั้งนี้สำหรับประถมศึกษาปีที่ 5 ถึงมัธยมศึกษาปีที่ 3 ยังจำเป็นต้องเว้นระยะห่างทางสังคมและสวมหน้ากากอนามัย
สาเหตุที่มีการผ่อนคลายมาตรการ เนื่องจากขณะนี้อิสราเอลมีสัดส่วนพลเมืองเข้ารับวัคซีนมากที่สุดในโลก มีพลเมืองอย่างน้อย 61.7% เข้ารับวัคซีนแล้วอย่างน้อย 1 โดส และฉีดครบโดสแล้วจำนวน 57.4% รวมถึงมีผู้ติดเชื้อและรักษาหายแล้ว 828,488 ราย หรือเกือบ 99% ของผู้ติดเชื้อสะสมทั้งหมด ทำให้อิสราเอลอาจมีภูมิคุ้มกันหมู่ หรือ Herd Immunity แล้วถึง 68% ส่งผลให้ผู้ป่วยรายใหม่ลดลงอย่างต่อเนื่อง
เร่งจัดหาวันซีนหลากยี่ห้อไม่นานหลังระบาด
หลังการระบาดไม่นาน ทางการอิสราเอลได้เร่งจัดหาวัคซีน ซึ่งได้ทำการเซ็นสัญญาซื้อขายจาก Moderna เป็นหนึ่งในประเทศแรกๆ ของโลกในเดือนมิถุนายน 2020 จากนั้นในเดือนพฤศจิกายน 2020 ก็ได้ประกาศสัญญาซื้อขายวัคซีนจาก AstraZeneca และล็อตใหญ่จาก Pfizer ซึ่งได้เดินทางมาถึงอิสราเอลเป็นอย่างแรก
ทางการจึงออกโครงการฉีดวัคซีน ‘Give a Shoulder’ และเริ่มทำการฉีดให้กับประชาชนในวันที่ 19 ธันวาคม 2020 หลังจากทำการฉีดให้กับประชาชนเพียง 3 สัปดาห์ก็พบว่า พลเมืองอิสราเอลได้รับวัคซีนโดสแรกแล้วกว่า 20% โดยเน้นฉีดให้กับกลุ่มผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป ซึ่งปัจจุบันฉีดให้กับผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไปแล้วเกือบ 90%
อย่างไรก็ตาม นายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮู ของอิสราเอล เคยเปิดเผยไว้ว่า ข้อตกลงระหว่างอิสราเอลและบริษัท Pfizer ในการจัดหาวัคซีนเบื้องต้น เป็นวัคซีนเพื่อข้อมูล กล่าวคืออิสราเอลจะต้องส่งรายละเอียดต่างๆ ให้ ไม่ว่าจะเป็นอัตราการติดเชื้อ การฉีดวัคซีน รวมถึงข้อมูลของผู้ป่วย เช่น อายุ เพศ ผลข้างเคียง ทั้งนี้ไม่ต้องระบุตัวตนเพื่อความเป็นส่วนตัว เนื่องจากการฉีดที่อิสราเอลในครั้งนี้ถือเป็นหนึ่งในการทดลองทางการแพทย์ที่กว้างขวางที่สุดกับมนุษย์ในศตวรรษที่ 21
ล็อกดาวน์และกรีนพาส สารพัดมาตรการเพื่อไม่ให้การฉีด ‘สูญเปล่า’
หลังการฉีดวัคซีนเริ่มต้นขึ้น อิสราเอลได้ริเริ่มมาตรการต่างๆ เพื่อไม่ให้การรณรงค์ฉีดวัคซีนต้องสูญเปล่า โดยยังมีการประกาศล็อกดาวน์อยู่ แต่สำหรับพลเมืองที่ฉีดวัคซีนครบทั้งสองโดสหรือหายป่วยแล้ว จะได้รับกรีนพาส (Green Pass) ที่สามารถเข้าใช้ยิม สระว่ายน้ำ โรงภาพยนตร์ หรือกิจกรรมกลางแจ้งได้
รวมถึงยังมีมาตรการหลังการวัคซีนไปแล้ว เช่น การทดสอบว่ามีแอนติบอดีหลังฉีดวัคซีนหรือหลังการติดเชื้อหรือไม่ และอยู่ระหว่างการพิจารณาการฉีดวัคซีนในเด็กโตด้วย และในอนาคตกระทรวงการท่องเที่ยวของอิสราเอลประกาศว่า จะมีการเปิดประเทศให้นักท่องเที่ยวต่างชาติที่ฉีดวัคซีนแล้ว หรือทัวร์วัคซีน โดยจะเริ่มในวันที่ 23 พฤษภาคมนี้ หลังปิดประเทศมากว่า 1 ปี
แตกต่างจากประเทศชิลี ที่ถึงแม้ว่าจะมีการระดมฉีดให้ประชากรในประเทศแล้ว 37% แต่จำนวนผู้ป่วยรายวันกลับยังเพิ่มสูงขึ้น อาจมีปัจจัยจากการกลายพันธุ์, ชาวชิลีเดินทางมากขึ้น, การไม่เว้นระยะห่างทางสังคมเนื่องจากวัคซีนทำให้ผู้คนรู้สึกปลอดภัย
ไวรัสกลายพันธุ์ ความท้าทายที่จ่อทดสอบศักยภาพอีกครั้ง
ที่ผ่านมาโควิด-19 เกิดกลายพันธุ์ เช่น สายพันธุ์แอฟริกาใต้ บราซิล สหราชอาณาจักร ซึ่งบางสายพันธุ์อาจทำให้เกิดการติดเชื้อได้ง่ายขึ้น ทำให้ผู้ป่วยอาการรุนแรงขึ้น หรือทำให้ประสิทธิภาพของวัคซีนลดลง ส่งผลต่อภูมิคุ้มกันหมู่
ล่าสุด องค์การอนามัยโลกประกาศพบไวรัสสายพันธุ์ B.1.617 เกิดกลายพันธุ์ในอินเดีย ด้านกระทรวงสาธารณสุขอิสราเอลประกาศเมื่อวันที่ 16 เมษายนที่ผ่านมา พบไวรัสสายพันธุ์ดังกล่าวจากผู้เดินทางกลับจากต่างประเทศจำนวน 7 รายโดยเป็นผู้ที่ยังไม่ได้รับการฉีดวัคซีน อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีข้อมูลที่แน่ชัดว่าไวรัสสายพันธุ์อินเดียจะส่งผลต่อประสิทธิภาพของวัคซีนและการรักษาหรือไม่ ซึ่งข้อมูลในขณะนี้พบว่า วัคซีน Pfizer ยังคงมีประสิทธิภาพต่อการกลายพันธุ์ของไวรัสที่เรารู้จัก
สำหรับไวรัสสายพันธุ์ B.1.617 เกิดกลายพันธุ์ในอินเดีย มีการกลายพันธุ์สองตำแหน่ง ซึ่งไม่พบในสายพันธุ์อื่นมาก่อน เช่น บราซิล แอฟริกาใต้ ด้านองค์การอนามัยโลกชี้ว่า อาจมีความสามารถในการแพร่ระบาดอย่างรวดเร็ว
ท้ายที่สุดอิสราเอลรับมือกับโควิด-19 จนประชาชนเกือบสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ และเตรียมก้าวเข้าสู่การเกิดภูมิคุ้มกันหมู่ได้อย่างไร นอกจากอิสราเอลจะเป็นประเทศเล็ก มีประชากรจำนวนไม่มาก แต่อิสราเอลก็เร่งจัดหาวัคซีนและออกโครงการที่ให้ประชาชนเข้าร่วมรับการฉีดวัคซีนอย่างรวดเร็ว มีการวางแผนการฉีดอย่างชัดเจน ทั้งนี้มีเรื่องของความเป็นส่วนตัวของข้อมูลที่ต้องแลกกับวัคซีน
หลังจากฉีดแล้วอิสราเอลยังคงมีแผนรับมือออกกรีนพาส หรือตรวจหาแอนตีบอดีสำหรับคนที่ฉีดวัคซีนครบแล้ว และเตรียมวางแผนการฉีดให้ครอบคลุมในอนาคต ทั้งนี้ต้องดูต่อไปในอนาคตว่าไวรัสกลายพันธุ์จะส่งผลต่อการสร้างภูมคุ้มกันหมู่ของอิสราเอลหรือไม่
