Das Reboot: หายนะวงการลูกหนังเยอรมัน ถึงเวลาต้องผ่าตัดใหญ่?

9 ปีที่แล้วก่อนที่ ‘Die Mannschaft’ จะผงาดคว้าแชมป์ฟุตบอลโลกสมัยที่ 4 มาครอง หนึ่งในคู่แข่งที่ถูกทำลายจนพินาศย่อยยับคือบราซิล ชาติเจ้าภาพผู้หวังจะลบล้างอาถรรพ์ ‘มาราคานาโซ’ และพิชิตแชมป์โลกบนแผ่นดินตัวเองให้ได้

ในเกมรอบรองชนะเลิศครั้งนั้นมีขึ้นที่สนามมิเนเรา ในเมืองเบโลโฮริซอนเต เยอรมนี ภายใต้การนำของ โยอาคิม เลิฟ ไล่ถลุงนักเตะกานารินญาไปอย่างหมดทางสู้ถึง 7-1 ชนิดที่หากไม่สงสารก็เชื่อว่าน่าจะสามารถยิงได้มากกว่านี้อีก

วันนั้นเป็นวันที่ชาวบราซิลทั้งชาติทั้งเจ็บ ทั้งแค้น ทั้งอาย และจดจำวันนั้นว่า ‘มิไนราโซ’ (Mineiraço) หรือวันอัปยศที่มิไนเรา

ไม่มีใครคิดว่าชาติที่ยิ่งใหญ่ที่สุดทางเกมลูกหนังอย่างบราซิลจะต้องประสบโชคชะตาที่โหดร้ายถึงเพียงนั้น

แต่ก็ไม่มีใครคิดเหมือนกันว่าเยอรมนีที่ดูพร้อมไปเสียทุกอย่างก็จะต้องพบกับความอับอายในแบบเดียวกัน เมื่อพวกเขาพ่ายแพ้ต่อชาติจากเอเชียที่ไม่เคยอยู่ในสายตามาก่อนอย่างญี่ปุ่นคาบ้านถึง 4-1

สำหรับญี่ปุ่น ชาติที่เคยเอาชนะแข้งเยอรมันได้แค่ในการ์ตูน ตอนนี้พวกเขาเปลี่ยนความฝันให้กลายเป็นความจริงได้แล้ว

สำหรับเยอรมนี ชาติที่ทะนงตนในสายเลือดลูกหนังของตัวเอง นี่คือ ‘Es ist ein Desaster’ หายนะที่ไม่อาจให้อภัยได้

มันนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ที่อาจเรียกได้ว่าเป็น Das Reboot อีกครั้งของวงการฟุตบอลเยอรมัน

ย้อนกลับไปในวันศุกร์ที่แล้วในประเทศเยอรมนีมีการนำสารคดี ‘All or Nothing: The German National Team in Qatar’ ซึ่งว่าด้วยเรื่องหายนะและความล้มเหลวของทีมชาติเยอรมนีในการแข่งขันฟุตบอลโลก 2022 ที่ประเทศกาตาร์ออกมาฉาย

หากยังจำกันได้ ทีมชาติเยอรมนีกระเด็นตกรอบแรกไปแบบไม่มีใครอยาก ซึ่งจุดเริ่มต้นของหายนะเกิดขึ้นในเกมแรกที่พวกเขาพบกับทีม ‘ซามูไรบลู’ ญี่ปุ่นไป ทั้งๆ ที่เป็นฝ่ายที่ได้ประตูออกนำไปก่อน และดูพร้อมจะทะลวงประตูเพิ่มได้ไม่ยาก

หนึ่งในช็อตที่เยอรมนีถูกมองว่าพยายามข่มคือลูกที่ อันโตนิโอ รูดิเกอร์ ทำท่าสับขาวิ่งตามมาประกบ ทาคุมะ อาซาโนะ กองหน้าทีมชาติญี่ปุ่น แต่สุดท้ายดาวเตะเลือดซามูไรที่ถูกหยามหยันนี่เองที่เป็นฮีโร่ทำประตูชัยให้ญี่ปุ่นพลิกแซงเอาชนะได้อย่างสุดเหลือเชื่อ

แต่ในผลงานที่น่าประหลาดใจนั้น สิ่งที่เราได้เห็นในสารคดี All or Nothing เวอร์ชันเยอรมันตะวันดับ เป็นภาพที่แสดงให้เห็นถึงสิ่งที่น่ากังวลเป็นอย่างยิ่งในทีมชุดของ ฮันซี ฟลิก

ก่อนหน้านี้ฟลิกคือโค้ชผู้ได้รับการยอมรับว่าเป็น ‘คนในเงา’ ที่เก่งที่สุด ก่อนจะแจ้งเกิดเต็มตัวในการพาทีมบาเยิร์น มิวนิก คว้าแชมป์มากมาย และได้รับตำแหน่งบุนเดสเทรนเนอร์ หรือโค้ชทีมชาติเยอรมนีในปี 2021 ต่อจากโยอาคิม เลิฟ เทรนเนอร์คนเก่าที่คุมมายาวนานกว่า 15 ปี

แต่สิ่งที่ปรากฏในสารคดีคือทีมอินทรีเหล็กที่หย่อนยาน นักฟุตบอลมาประชุมทีมสาย การใช้คำพูดเปรียบเทียบนักฟุตบอลเป็นแพะและวัวของฟลิก และบรรยากาศภายในแคมป์ที่ไม่มีความเป็นหนึ่งเดียวกันจากปัญหาอีกมากมายภายในทีม

สารคดีที่นำมาออกฉายในวันศุกร์ ก่อนหน้าที่เยอรมนีจะลงสนามพบกับญี่ปุ่น จึงถูกตั้งคำถามอย่างมากว่า “มันใช่เวลา” ใช่ไหมที่จะนำมาฉายตอนนี้ เพราะมันไม่ได้ช่วยให้บรรยากาศหรือสถานการณ์ใดๆ ของทีมดูดีขึ้นเลย

นับจากที่ฟลิกเข้ามารับตำแหน่ง ผลงานของเยอรมนีตกต่ำอย่างน่าตกใจ 24 นัดที่คุมทีมลงสนาม ทีมแชมป์ฟุตบอลโลก 4 สมัยเก็บชัยชนะได้แค่ 12 นัด และใน 16 เกมหลังสุดชนะแค่ 4 นัด และทุกอย่างก็มาถึงจุดต่ำที่สุดเมื่อพวกเขาพ่ายแพ้ต่อญี่ปุ่นซ้ำอีกครั้ง

โดยคราวนี้ไม่ได้เป็นการแพ้แบบพลิกล็อก เพราะมันเป็นการแพ้ขาดลอย 4-1 ต่อหน้าแฟนฟุตบอลในโฟล์กสวาเกนอารีนา ในเมืองโวล์ฟสบวร์ก

โลธาร์ มัทเธอุส ตำนานซูเปอร์แมน ผู้เคยนำทีมชาติเยอรมนีตะวันตกคว้าแชมป์ฟุตบอลโลก 1990 ที่ประเทศอิตาลี ตั้งคำถามกับเรื่องของสารคดีว่า “ในวันศุกร์ หนึ่งวันก่อนที่เราจะมีเกมสำคัญ กลับมีการปล่อยสารคดีนี้ออกมา นี่เอาจริงหรือ ไม่มีวันที่ดีกว่านี้แล้วใช่ไหม?”

ก่อนที่มัทเธอุสจะแขวะไปยังสมาคมฟุตบอลเยอรมันหรือ ‘เดเอฟเบ’ ว่า “ก็นี่แหละคือการทำงานแบบเดเอฟเบ”

ขณะที่ Kicker สื่อลูกหนังเยอรมัน เปรียบเทียบความพ่ายแพ้ในครั้งนี้ว่าเป็นดั่ง “การพังทลาย” ในความหมายถึงทุกสิ่งทุกอย่างที่ทีมชาติเยอรมนีสั่งสมมา มันกลายเป็นอดีตไปแล้ว

สถานการณ์นำไปสู่กระแสความกดดันมหาศาลของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง และนำไปสู่การตัดสินใจที่จะเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญ

ฮันซี ฟลิก กลายเป็นโค้ชคนแรกในประวัติศาสตร์ของทีมอินทรีเหล็กที่ถูกปลดจากตำแหน่งกลางทาง เพราะปกติแล้วเยอรมนีเป็นชาติที่ให้เกียรติคนทำงานและหนุนหลังเสมอ พร้อมจะอดทนรอจนกว่าจะพบว่าถึงเวลาที่เหมาะสมที่จะแยกทางจากกัน

โดยที่ รูดี โฟลเลอร์ อดีตศูนย์หน้าดาวดังยุค 80 ที่เคยคุมทีมชาติเป็นการชั่วคราว จะกลับมาช่วยประคับประคองทีมไปพลางๆ ก่อนในเกมอุ่นเครื่องที่จะพบกับทีมชาติฝรั่งเศสในวันอังคารนี้ ร่วมกับ ฮันเนส โวล์ฟส และ ซานโดร วากเนอร์

หลังจากนั้นเดเอฟเบจะพยายามหาบุนเดสเทรนเนอร์คนใหม่ให้เร็วที่สุด เพียงแต่ไม่ใช่เรื่องง่ายเลย เพราะโค้ชที่มีชื่อชั้นดีพออย่าง เจอร์เกน คล็อปป์ หรือ โธมัส ทูเคิล ก็ติดภารกิจกับสโมสร

โดยเฉพาะคล็อปป์ที่มีข่าวว่าอาจได้รับการเสนองานให้คุมทีมควบระหว่างลิเวอร์พูลและเยอรมนี การตัดสินใจนี้ไม่ใช่เรื่องที่ทำได้โดยง่ายสำหรับทั้งสองฝั่ง และมีความเป็นไปได้ที่มันอาจออกมาแย่สำหรับทั้งสองทาง

แต่คำถามสำคัญคือแค่การเปลี่ยนแปลงโค้ชนั้นเพียงพอหรือไม่?

เพราะดูเหมือนเยอรมนีจะกลับมาประสบปัญหาวิกฤตในลักษณะเดียวกับที่เคยเกิดขึ้นเมื่อช่วงยุค 90 ภายใต้การนำของ แบร์ตี โฟกต์ส

โฟกต์ส ซึ่งเป็นโค้ชระดับครูคนหนึ่งของวงการฟุตบอลเยอรมัน เข้ามารับตำแหน่งต่อจาก ‘แดร์ ไกเซอร์’ ฟรานซ์ เบคเคนบาวเออร์ ที่อำลาทีมหลังรับบท ‘ทีมเชฟ’ นำเยอรมนีตะวันตกคว้าแชมป์ฟุตบอลโลก 1990 ได้

เมื่อรับตำแหน่งมา โฟกต์สอาจทำผลงานได้น่าผิดหวัง เมื่อเยอรมนีพ่ายเดนมาร์กในนัดชิงชนะเลิศฟุตบอลยูโร 1992, ตกรอบ 8 ทีมสุดท้ายฟุตบอลโลก 1994 ด้วยน้ำมือทีมนอกสายตาอย่างบัลแกเรีย

แต่อย่างน้อยเขาก็แก้ตัวได้ในฟุตบอลยูโร 1996 ด้วยการพาทีมพิชิตแชมป์ยุโรปได้ที่ประเทศอังกฤษ ด้วยการเอาชนะสาธารณรัฐเช็กได้ด้วยประตู ‘โกลเดนโกล’ ของ โอลิเวอร์ เบียร์โฮฟฟ์

ในความสำเร็จครั้งนั้น โฟกต์สเริ่มมองเห็นปัญหาของวงการฟุตบอลเยอรมันที่ไม่สามารถผลิตนักฟุตบอลรุ่นใหม่ที่มีฝีเท้าดี คุณภาพสูงได้เหมือนเดิม และมันอาจทำให้พวกเขาสู้กับชาติมหาอำนาจอื่นที่มีการวางระบบรากฐานดีกว่าไม่ได้

โดยไม่ได้กังวลต่อตำแหน่งตัวเอง บุนเดสเทรนเนอร์เป็นหนึ่งในหัวเรี่ยวหัวแรงสำคัญที่เสนอให้มีการออกแบบระบบโครงสร้างพื้นฐานของวงการฟุตบอลเยอรมันใหม่ทั้งหมด โดยเฉพาะในระดับเยาวชน ให้มีอะคาเดมีกับสโมสรที่พร้อมจะรองรับนักฟุตบอลที่จะเกิดขึ้นใหม่เหล่านี้

ระบบนี้นำไปสู่ความยิ่งใหญ่ของลูกหนังเยอรมันในเวลาต่อมา ถึงขั้นได้แชมป์ฟุตบอลโลกในปี 2014

ราฟาเอล โฮนิกสไตน์ นักเขียนชาวเยอรมันชื่อดัง นำเรื่องราวมาถ่ายทอดในหนังสือ ‘Das Reboot: How Germany Conquered the World’ ซึ่งเป็นหนังสือประวัติศาสตร์ฟุตบอลเยอรมันที่ดีที่สุดเล่มหนึ่ง

อย่างไรก็ดี สิ่งที่สร้างกันมาในวันนั้นดูเหมือนวัฏจักรจะเดินทางมาถึงจุดตกต่ำอีกครั้งแล้ว

เยอรมนีไม่ได้มีแค่ปัญหาในการคุมทีมชาติของฟลิก แต่พวกเขามีปัญหาในเชิงโครงสร้างของระบบฟุตบอลเยาวชนที่ไม่สามารถผลิตนักเตะฝีเท้าดีออกมาได้เหมือนเดิม

การที่ฟลิกยังต้องเลือกใช้นักเตะอย่าง นิคลาส ฟูลล์ครูก เพราะเป็น ‘หมายเลข 9 แท้’ คนเดียวในทีม เพราะไม่อาจหวังพึ่งพา ไค ฮาเวิร์ตซ์ ที่ผลงานมีแต่สาละวันเตี้ยลง และการยังต้องหวังพึ่งนักเตะที่ใกล้ปลดระวางอย่าง โธมัส มุลเลอร์ เพื่อหวังจะเปลี่ยนแปลงสถานการณ์ในเกมกับญี่ปุ่น เป็นกระจกสะท้อนภาพของปัญหาที่ชัดเจน

เยอรมนีต้องการการเปลี่ยนแปลงที่มากกว่าแค่ตำแหน่งบุนเดสเทรนเนอร์

และมันไม่อาจจบแค่การวางแผนระยะยาวด้วยการสร้างแผนพัฒนานักฟุตบอลดาวรุ่งขึ้นมาใหม่

มันอาจต้องแก้ไขกันตั้งแต่ปัญหาการเมืองภายในองค์กรอย่างเดเอฟเบ ซึ่งมีส่วนรับผิดชอบในการกำหนดนโยบาย แนวทาง และการตัดสินใจที่สำคัญทั้งหมด ซึ่งรวมถึงการเก็บโค้ชคนเก่าอย่างเลิฟเอาไว้ยาวนานหลายปีจนสายเกินไป

แน่นอนว่าเราคาดหวังได้ว่าพวกเขาจะกลับมาครองความยิ่งใหญ่ได้อีกครั้ง เพราะมันเป็นสิ่งที่ชาวเยอรมันทำให้เราได้เห็นมาแล้วทุกยุคทุกสมัย

แต่ Das Reboot ไม่ใช่เรื่องที่ทำกันได้ง่าย มันต้องใช้เวลา

และมันอาจทำให้การเป็นเจ้าภาพยูโร 2024 ของพวกเขากร่อยยิ่งกว่าครั้งเป็นเจ้าภาพฟุตบอลโลก 2006 เมื่อ 17 ปีที่แล้ว

อ้างอิง: