วันนี้ (17 กันยายน) ที่หน้าสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ เครือข่ายประชาชนร่างรัฐธรรมนูญ (Con for All) จัดกิจกรรม ‘ทวงคืนอำนาจประชาชน ชวนประชาชนไปแสดงพลังยืนยันอำนาจประชาชน เลือกผู้ร่างรัฐธรรมนูญ’ ตามที่ศาลรัฐธรรมนูญได้เผยแพร่คำวินิจฉัยที่ 9/2568 ฉบับย่อ เมื่อวันที่ 10 กันยายน 2568 โดยระบุข้อความว่า “รัฐสภาไม่อาจให้ประชาชนเลือกผู้ร่างรัฐธรรมนูญได้โดยตรง” แสดงถึงการลดทอนอำนาจประชาชนในการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่
กลุ่ม Con for All ได้อ่านแถลงการณ์ ‘ทวงคืนอำนาจประชาชน – สสร. ต้องมาจากการเลือกตั้ง’ โดยมีสาระสำคัญคือ จากคำวินิจฉัย 9/2568 (ฉบับย่อ) สามารถสรุปได้ว่า รัฐสภามีอำนาจริเริ่มหรือแสดงความต้องการเพื่อจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ได้ โดยทำประชามติอย่างน้อย 2 ครั้ง
แม้คำวินิจฉัยดังกล่าวจะตีความว่าการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่จะเดินต่อไปได้ แต่อุปสรรคใหม่ที่ศาลรัฐธรรมนูญได้สร้างขึ้นคือ การวินิจฉัยว่า “รัฐสภาไม่อาจให้ประชาชนเลือกผู้ร่างรัฐธรรมนูญได้โดยตรง”
จากคำวิจฉัยดังกล่าว ก่อให้เกิดปัญหาที่ว่า ศาลใช้อำนาจใดให้ความเห็นนอกเหนือไปจากประเด็นที่ผู้ร้องถาม และศาลรัฐธรรมนูญมีอำนาจกำหนดกระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่หรือไม่ ทั้งที่เป็นอำนาจของฝ่ายนิติบัญญัติหรือรัฐสภาที่มีหน้าที่รับผิดชอบโดยตรง ดังนั้น รัฐสภาจึงมีอำนาจเต็มในการออกแบบให้สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ (สสร.) มาจากการเลือกตั้งโดยตรง
ทางกลุ่ม Con for All ขอยืนยันว่า อำนาจกำหนดกระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่เป็นของประชาชน และประชาชนจะให้อำนาจนั้นผ่านรัฐสภา โดยที่ศาลรัฐธรรมนูญไม่มีอำนาจแทรกแซง และความเห็นของศาลรัฐธรรมนูญที่นอกเหนือคำวินิจฉัย ย่อมไม่มีผลผูกพันกับทุกองค์กรในรัฐสภา
