จีน ประเทศที่ใช้งบประมาณกลาโหมมากเป็นอันดับ 2 ของโลก รองจากสหรัฐฯ กำลังกลายเป็นผู้ส่งออกอาวุธยุทโธปกรณ์รายใหญ่ในระดับเดียวกับสหรัฐฯ รัสเซีย เยอรมนี และฝรั่งเศส โดยที่ลูกค้ารายใหญ่เป็นประเทศหุ้นส่วนในแผนยุทธศาสตร์เส้นทางสายไหมใหม่ของจีน ขณะที่นักวิเคราะห์มองว่า จีนกำลังนำเสนอตนเองเป็นทางเลือกผู้จัดหาอาวุธสำหรับประเทศที่นำเข้ายุทโธปกรณ์จากรัสเซียเป็นหลัก
ข้อมูลจากสถาบันวิจัยสันติภาพระหว่างประเทศแห่งสตอกโฮล์ม (SIPRI) ระบุว่า จีนส่งออกอาวุธยุทโธปกรณ์รวม 1.6 หมื่นล้านหน่วย ตลอดช่วง 12 ปีที่ผ่านมา โดยลูกค้าส่วนใหญ่เป็นประเทศในภูมิภาคเอเชีย ตะวันออกกลาง และแอฟริกา
รายงานยังระบุด้วยว่า ช่วง 5 ปีที่ผ่านมา จีนกลายเป็นหนึ่งในประเทศผู้ส่งออกอาวุธรายใหญ่สุดของโลก เทียบเคียงกับสหรัฐฯ รัสเซีย ฝรั่งเศส และเยอรมนี โดยประเทศเหล่านี้ส่งออกอาวุธรวมกันคิดเป็นสัดส่วนถึง 75% ของปริมาณการส่งออกยุทธภัณฑ์ทั่วโลก
ทิโมธี เฮลธ์ นักวิจัยด้านการป้องกันประเทศจากองค์กรวิจัยนโยบาย RAND Corporation ในแคลิฟอร์เนีย มองว่า ตลาดที่มีศักยภาพ ประกอบกับการผ่อนปรนข้อจำกัดในประเทศกำลังพัฒนาทั่วโลก อาจทำให้จีนอยู่ในตำแหน่งที่ดีในการก้าวขึ้นเป็นหนึ่งในประเทศผู้ส่งออกอาวุธรายใหญ่สุดของโลก
นับจากปี 2007 ประเทศที่นำเข้าอาวุธจากจีนมากที่สุดคือ ปากีสถาน ซึ่งเป็นพันธมิตรสำคัญของจีนในเอเชีย (6.57 พันล้านหน่วย) รองลงมาคือ บังกลาเทศ (1.99 พันล้านหน่วย) และเมียนมา (1.28 พันล้านหน่วย) ซึ่งทั้ง 3 ประเทศ ล้วนเป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์พัฒนาเส้นทางสายไหมใหม่แห่งศตวรรษที่ 21 ของจีน (Belt and Road)
จากรายงานของ SIPRI จีนขายยุทธภัณฑ์ให้ปากีสถาน 448 ล้านหน่วย ตามมาด้วยเมียนมา 105 ล้านหน่วย และบังกลาเทศ 75 ล้านหน่วย ในปี 2018 เพียงปีเดียว
เฮลธ์คาดว่า จีนจะเพิ่มการส่งออกอาวุธอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะกับประเทศพาร์ตเนอร์ในยุทธศาสตร์ Belt and Road ซึ่งการส่งออกยุทโธปกรณ์จำนวนมากจะช่วยให้จีนสามารถยกระดับความมั่นคงให้กับประเทศต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพด้วยต้นทุนที่ถูกลง
อย่างไรก็ตาม รอย แคมฟอเซน ประธานสถาบันวิจัย National Bureau of Asian Research ในซีแอตเทิล แสดงความเห็นในอีเมลที่ส่งถึง CNBC ว่า สำหรับตลาดนำเข้าอาวุธในอเมริกาเหนือและอเมริกาใต้ จีนยังมีประเทศคู่ค้าไม่มาก โดยมีส่วนแบ่งเพียง 3% ขณะที่สหรัฐฯ ครองตลาดด้วยสัดส่วนมากถึง 19% ตามมาด้วยรัสเซีย 14% และเยอรมนี 12%
และแม้ว่าจำนวนประเทศที่จีนส่งออกอาวุธไปให้จะมีเพิ่มขึ้น แต่สถาบัน SIPRI ระบุในรายงานแนวโน้มการเคลื่อนย้ายอาวุธระหว่างประเทศฉบับปี 2018 ว่า ประเทศผู้นำเข้าอาวุธรายใหญ่ ซึ่งเป็นตลาดที่มีศักยภาพอย่าง อินเดีย ออสเตรเลีย เกาหลีใต้ และเวียดนาม จะไม่จัดหาอาวุธจากจีนด้วยเหตุผลทางการเมืองและความมั่นคง
แต่สิ่งที่น่าสนใจคือ จีนกำลังวางตำแหน่งตัวเองในฐานะทางเลือกผู้จัดหาอาวุธทันสมัยในราคาที่ถูกลง และคู่แข่งสำคัญคือรัสเซีย ตามความเห็นของแคมฟอเซน
ขณะที่เฮลธ์กล่าวว่า “ในขณะที่อาวุธยุทโธปกรณ์ของจีนมีคุณภาพดีขึ้น แต่อุตสาหกรรมอาวุธของรัสเซียกำลังถดถอยลง ซึ่งผู้ผลิตจีนอาจเข้าไปแทนที่อุตสาหกรรมอาวุธรัสเซียในตลาดสำคัญหลายแห่ง”
ความเห็นดังกล่าวสอดคล้องกับตัวเลขจาก SIPRI ที่บ่งชี้ว่า จีนมีแนวโน้มส่งออกอาวุธเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ สวนทางกับรัสเซียที่ส่งออกอาวุธน้อยลงในช่วง 5 ปีหลัง
พิสูจน์อักษร: ภาวิกา ขันติศรีสกุล
อ้างอิง:
