ปิดฉากประชุมใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์ หลี่เค่อเฉียงหลุดรายชื่อคณะกรรมการกลาง

จีนปิดการประชุมสมัชชาใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์ในวันนี้ (22 ตุลาคม) ซึ่งเป็นการประชุมสมาชิกพรรคในระดับชาติที่จัดขึ้นทุก 5 ปี และตามปกติทุก 5 ปีจะมีการต่ออายุผู้นำให้ดำรงตำแหน่งในวาระที่ 2 (อีก 5 ปี) และเมื่อครบ 10 ปี เวทีนี้จะมีธรรมเนียมปฏิบัติในการกำหนดทายาททางการเมือง เพื่อส่งไม้ต่อให้ผู้นำรุ่นถัดไป แต่ปีนี้ สีจิ้นผิง จะได้รับการต่ออายุตำแหน่งเลขาธิการพรรคอีกสมัย เพื่อกรุยทางสู่การนั่งเก้าอี้ประธานาธิบดีสมัยที่ 3 ในปีหน้า

และนี่คือบทสรุปประเด็นน่าสนใจส่วนหนึ่งจากที่ประชุมวันสุดท้าย และสัญญาณบางอย่างที่ปรากฏออกมาก่อนที่ทุกอย่างจะมีความชัดเจนยิ่งขึ้นในวันพรุ่งนี้ ซึ่งจีนมีกำหนดเผยรายชื่อคณะกรรมการถาวรประจำกรมการเมือง (โปลิตบูโร) อันเป็นกลไกกำหนดนโยบายที่ทรงอิทธิพลที่สุดของจีน (คาดว่าจะมีทั้งหมด 7 คน)

หูจิ่นเทาถูกพาออกจากที่ประชุม

ในระหว่างการประชุมสมัชชาพรรควันสุดท้าย เกิดเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดขึ้น เมื่อ หูจิ่นเทา ผู้นำจีนรุ่นที่ 4 ถูกเจ้าหน้าที่สองคนพาออกจากที่ประชุม โดยที่ดูเหมือนเจ้าตัวจะไม่เต็มใจนัก โดยตอนแรกเจ้าหน้าที่ชายคนหนึ่งพยายามประคองหูลุกขึ้นจากเก้าอี้ จากนั้นเขาก็ยืนอยู่กับที่ไม่ไปไหน ก่อนที่ท้ายที่สุดหูจิ่นเทาจะยอมเดินออกไป โดยก้มลงพูดอะไรบางอย่างกับสีจิ้นผิงก่อนจะเดินจากไป

ภาพวิดีโอที่หูจิ่นเทาถูกเชิญออกจากที่ประชุมทำให้เกิดการคาดเดาต่างๆ ในโลกโซเชียลมีเดียว่าเกิดอะไรขึ้นกันแน่ แต่เวลานี้ยังไม่มีคำตอบจากรัฐบาล ท่ามกลางข่าวคราวเกี่ยวกับสุขภาพที่ไม่สู้ดีนักของหูจิ่นเทาในช่วงหลายปีที่ผ่านมา

CNN ระบุว่า มีสองสาเหตุที่อาจเป็นไปได้มากที่สุด คือ หนึ่ง อาจเป็นส่วนหนึ่งของการแสดงเชิงสัญลักษณ์ในทางการเมืองของจีน ที่ผู้นำรุ่นเก่าที่เป็นตัวแทนของยุคสมัยก่อนหน้านี้ก้าวออกไป และสอง หูจิ่นเทาอาจมีปัญหาสุขภาพอย่างร้ายแรง แต่ข้อเท็จจริงจะเป็นอย่างไรนั้นยังไม่มีการยืนยันแต่อย่างใด

ไร้เงา ‘หลี่เค่อเฉียง-วังหยาง’ ในคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์

หนึ่งในความเคลื่อนไหวที่สร้างความประหลาดใจในที่ประชุมสมัชชาพรรคครั้งนี้ คือการประกาศรายชื่อสมาชิกคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์ชุดใหม่ (Central Committee) ซึ่งมีทั้งหมด 205 คน ปรากฏว่าไม่มีชื่อของ หลี่เค่อเฉียง นายกรัฐมนตรี และผู้นำเบอร์ 2 คนปัจจุบัน และไม่มีชื่อของ วังหยาง และ หานเจิ้ง ซึ่งเป็นหนึ่งในตัวเต็งนายกรัฐมนตรีคนใหม่ด้วย

การไม่มีชื่อหลี่เค่อเฉียงหมายความว่า หลี่จะก้าวลงจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในช่วงต้นปีหน้าตามที่หลายฝ่ายคาดหมายไว้ เนื่องจากดำรงตำแหน่งครบสองวาระ แต่นักวิเคราะห์จากฟากตะวันตกมองว่า นี่อาจทำให้ดุลอำนาจที่อยู่บนสุดของจีนเปลี่ยนแปลงไป และอาจเป็นการส่งสัญญาณว่าสีจิ้นผิงจะกระชับอำนาจมากขึ้น เพราะหลี่ถือเป็นผู้นำที่เริ่มต้นถนนสายการเมืองจากสมาชิกยุวชนพรรคคอมมิวนิสต์ ซึ่งถูกมองว่าเป็นขั้วตรงข้ามสีจิ้นผิง

ดร.อาร์ม ตั้งนิรันดร ผู้อำนวยการศูนย์จีนศึกษา สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และอาจารย์ด้านกฎหมายและการเมืองระหว่างประเทศ คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้ความเห็นกับ THE STANDARD ว่า การไม่มีชื่อหลี่เค่อเฉียง รวมถึงวังหยางและหานเจิ้งนั้น เป็นไปตามข้อกำหนดการเกษียณอายุ และเป็นการยืนยันว่าทั้งสามคนนี้จะไม่อยู่ในคณะกรรมการกรมการเมืองที่จะประกาศในวันพรุ่งนี้อย่างแน่นอน และสองคนหลังจะไม่มีโอกาสได้รับเลือกเป็นนายกฯ คนถัดไปด้วย เนื่องจากตำแหน่งนายกฯ ต้องมาจากสมาชิกคณะกรรมการกรมการเมือง และคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์

ดร.อาร์มกล่าวว่า การที่ไม่มีชื่อของหลี่เค่อเฉียง วังหยาง และหานเจิ้ง ยังไม่สามารถบ่งบอกได้ว่าสีจิ้นผิงจะกระชับอำนาจมากขึ้นหรือไม่ แต่ต้องดูการประกาศรายชื่อสมาชิกถาวรโปลิตบูโรด้วย หากยังมีชื่อของ หูชุนหัว ที่ถูกมองว่าเป็นขั้วตรงข้ามสีจิ้นผิงอยู่ นั่นก็หมายความว่าอาจมีการต่อรองและรักษาสมดุลอำนาจระหว่างขั้วการเมืองในระดับหนึ่ง ดังนั้นจึงต้องจับตาดูต่อไป โดยตำแหน่งเบอร์ 2 ของคณะกรรมการถาวรจะได้รับการวางตัวให้เป็นนายกฯ คนใหม่ ซึ่งหากเป็นคนที่สนิทสนมหรือจัดเป็นกลุ่มจงรักภักดีต่อสีจิ้นผิง ก็หมายความว่าเขาจะกระชับอำนาจมากขึ้น

ขณะที่ ดร.ปิติ ศรีแสงนาม แห่งคณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้ความเห็นกับ THE STANDARD ว่า เมื่อพิจารณาจากรายชื่อคณะกรรมการกลางที่เผยออกมานั้น น่าจับตาทั้ง หวังฮู่หนิง จ้าวเล่อจี้ และ ติงเซวียเสียง ซึ่งอาจเข้ามาอยู่ในรายชื่อกรรมการถาวรของกรมการเมือง โดยติงเซวียเสียงนั้นถือเป็นคนสนิทของสีจิ้นผิง และเป็นผู้เชี่ยวชาญสายวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ดังนั้น ดร.ปิติจึงมองว่า ความเคลื่อนไหวจากที่ประชุมวันนี้จึงยังไม่ส่งสัญญาณถึงการรวบอำนาจของสีจิ้นผิงอย่างชัดเจน แต่มองว่าบุคคลที่จะรายล้อมสีจิ้นผิงหลังจากนี้จะมีนักวิชาการและผู้เชี่ยวชาญสายปฏิรูปเพิ่มขึ้น ซึ่งถือว่าเป็นสัญญาณบวกที่จะส่งผลดีต่อเศรษฐกิจจีนในอนาคต

แม้การประชุมสมัชชาระดับชาติของพรรคคอมมิวนิสต์จะปิดฉากลงแล้ว แต่ยังเหลือการประชุมคณะกรรมการกลางพรรคในวันพรุ่งนี้ (23 ตุลาคม) ซึ่งจะมีการประกาศรายชื่อคณะกรรมการกรมการเมือง และคณะกรรมการถาวรประจำกรมการเมืองต่อไป อันจะเป็นบทสรุปที่แท้จริง และจะทำให้เราเห็นทิศทางและลักษณะดุลอำนาจทางการเมืองของจีนที่ชัดเจนยิ่งขึ้น

ภาพ: Kevin Frayer / Getty Images

อ้างอิง: