เสา 6 ต้นทั้ง 2 ปีก ที่หน้าอาคารประธานด้านหน้า ของอาคารไปรษณีย์กลาง บางรัก ซึ่งเชื่อว่าหลายคนที่เคยผ่านไปย่านนั้นน่าจะเคยได้สังเกตความใหญ่โตของอาคารหลังนี้ กับสถาปัตยกรรมที่ถูกออกแบบและแฝงไปด้วยนัยที่มีความหมายถึงหลัก 6 ประการของคณะราษฎร ที่ประกอบไปด้วย เอกราช, ความปลอดภัย, เศรษฐกิจ, เสมอภาค, เสรีภาพ และการศึกษา
เมื่อมองขึ้นไปยังส่วนบนสุดของมุขกลางอาคารจะเห็นครุฑ 2 ตน โดดเด่นอยู่มุมทางเหนือและใต้ ครุฑของอาคารไปรษณีย์กลางเรียกว่า ครุฑยุดแตรงอน ผลงานของลูกศิษย์แผนกช่างปั้นจากโรงเรียนศิลปากร ภายใต้การกำกับดูแลของ ศ.ศิลป์ พีระศรี
ครุฑยุดแตรงอนเป็นประติมากรรมปูนปั้นลอยตัวขนาดใหญ่ 3 เท่าของคนจริง โดยประยุกต์จากครุฑพ่าห์ซึ่งเป็นตราแผ่นดินของรัชกาลที่ 3 รวมกับแตรงอนซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของกรมไปรษณีย์โทรเลข เน้นถูกต้องตามลักษณะกายวิภาคในท่ากางปีกอย่างมีพละกำลัง ลำตัว ลำแขน และขา แสดงกล้ามเนื้อที่แข็งแรง ท่วงทีขึงขัง กำยำ น่าเกรงขาม สะท้อนถึงอุดมคติของร่างกายใหม่ในยุคนั้น
อาคารไปรษณีย์กลางแห่งนี้ก่อสร้างเป็นทรงกล่องสี่เหลี่ยมเรียบเกลี้ยงรูปแบบสถาปัตยกรรมสมัยใหม่แนวนีโอคลาสสิกอันเป็นที่นิยมในตะวันตก ลดทอนการประดับประดาและความประณีตที่มีในสถาปัตยกรรมของไทยก่อนหน้านี้ โดยเริ่มสร้างจริงเมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2478
อาคารไปรษณีย์กลาง บางรัก ถือเป็นอาคารที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ในพื้นที่เขตบางรัก กรุงเทพมหานคร เคยเป็นสถานกงสุลอังกฤษและที่ว่าการกรมไปรษณีย์โทรเลข ตัวอาคารมีลักษณะแบบสถาปัตยกรรมสากลและอลังการศิลป์ จิตรเสน อภัยวงศ์ หรือ หมิว อภัยวงศ์ ผู้ออกแบบตึกโดมธรรมศาสตร์ และ พระสาโรชรัตนนิมมานก์ (สาโรช สุขยางค์) เป็นผู้ออกแบบ
ปัจจุบันอาคารใช้เป็นพื้นที่จัดแสดงนิทรรศการของไปรษณีย์ไทย ไปรษณีย์เขตบางรัก และสำนักงานใหญ่ของศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ
อ้างอิง:
- https://readthecloud.co/grand-postal-office/
- https://web.tcdc.or.th/th
- https://so04.tci-thaijo.org/index.php/NAJUA/article/download/16506/14928
- หนังสือศิลปะ-สถาปัตยกรรมคณะราษฎร สัญลักษณ์ทางการเมืองในเชิงอุดมการณ์ ของ ชาตรี ประกิตนนทการ
