อภิชาติพงศ์ออกจดหมายเปิดผนึกถึงวิษณุ-วธ. ปมปลดสุชาติจากศิลปินแห่งชาติ ชี้เป็นก้าวที่ตกต่ำ-ขอเปิดพื้นที่สาธารณะถกเถียง

วันนี้ (24 สิงหาคม) อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล หรือ เจ้ย ศิลปินรางวัลศิลปาธรประจำปี 2548 สาขาภาพยนตร์ และมีผลงานที่ได้รับการยอมรับจากเวทีนานาชาติ ได้ออกจดหมายเปิดผนึกถึง วิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรีในฐานะประธานกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ, อิทธิพล คุณปลื้ม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.), ยุพา ทวีวัฒนะกิจบวร ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม, ประสพ เรียงเงิน รองปลัดกระทรวงวัฒนธรรม, ผู้บริหารกระทรวงวัฒนธรรม และคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ โดยมีรายละเอียดระบุว่า

ผมติดต่อท่านมา ณ ที่นี้ เพื่อแจ้งความกังวลเกี่ยวกับการที่คณะกรรมการฯ มีมติในการประชุมวันที่ 19 สิงหาคม 2564 ยกเลิกการประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติ สุชาติ สวัสดิ์ศรี ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ พ.ศ. 2554

การดึงใครบางคนออกจากเกียรติที่รัฐเคยมอบให้เพราะเขาแสดงความคิดเห็นโดยชอบ ท่านได้ใช้อำนาจของท่านในทางที่ขัดกับหลักการพื้นฐานของสังคมประชาธิปไตย ท่านปฏิเสธสิทธิของบุคคลที่จะคิดต่างโดยปราศจากการข่มขู่จากรัฐ เป็นแบบอย่างของการเกื้อหนุนการกำจัดหรือลงโทษผู้ที่เห็นต่าง ซึ่งนำไปสู่สงครามระหว่างประชาชนด้วยกันเอง ทำให้ความมั่นคงในชาติสั่นคลอน มติของท่านสร้างบรรยากาศแห่งความกลัวซึ่งไม่ต่างจากรูปแบบการควบคุมความคิดประชาชนของรัฐเผด็จการในหลายประเทศ

การตัดสินใจของท่านถือเป็นก้าวที่ตกต่ำในการพัฒนาวัฒนธรรมของประเทศไทย อย่างไรก็ตาม ผมหวังว่าการพิจารณาในครั้งนี้ทำด้วยดุลยพินิจของท่านเอง ซึ่งเป็นผลมาจากทัศนคติส่วนตัวเกี่ยวกับคำว่า ‘ศิลปิน’ และ ‘เสรีภาพในการแสดงออก’ ว่ามีความหมายต่อท่านอย่างไร ซึ่งเราจะต้องหารือเกี่ยวกับบทบาทของรัฐที่เหมาะสมในสังคมประชาธิปไตย เกี่ยวกับสิ่งที่เราคาดหวังจากบุคลากรที่ปรึกษาทางวัฒนธรรมผู้มีรายได้จากภาษีของประชาชน

แต่หากการตัดสินใจของท่านเกิดขึ้นเพราะมีการแทรกแซงจากอำนาจเบื้องบน นั่นหมายความว่าท่านเต็มใจที่จะปล่อยให้ความซื่อสัตย์ของท่านถูกบดขยี้ด้วยความกลัวและความขลาด ท่านถูกข่มขู่ให้ยอมจำนนและส่งมอบการข่มขู่นี้ไปยัง สุชาติ สวัสดิ์ศรี และต่อมายังสาธารณชน

จดหมายฉบับนี้เป็นเพียงมุมมองหนึ่ง หากคำนึงถึงหลักการและความหนักหนาของมตินี้แล้ว ควรจะมีการตั้งเวทีสาธารณะเพื่อให้ประชาชนได้แสดงความคิดเห็นต่อประเด็นนี้อย่างจริงจัง ในขณะที่เราอยู่ท่ามกลางโรคระบาด ผมขอแนะนำให้ท่านเปิดพื้นที่ออนไลน์สำหรับการสนทนาสด ด้วยจิตวิญญาณของความโปร่งใสและหวังไปพร้อมกันว่าเราจะพัฒนาภูมิทัศน์ทางวัฒนธรรมของเราให้ดียิ่งขึ้นไป ด้วยความเคารพในเสียงที่ต่างกันของเพื่อนมนุษย์

สำหรับ อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล เป็นศิลปินรางวัลศิลปาธรประจำปี 2548 สาขาภาพยนตร์, ศิลปินเครื่องราชอิสริยาภรณ์ Ordre des Arts et des Lettres ชั้น Commandeur ประเทศฝรั่งเศส 2560, ศิลปินรางวัล The Prince Claus Awards ประเทศเนเธอร์แลนด์ 2559, ศิลปินรางวัลฟุกุโอกะ สาขาศิลปะและวัฒนธรรม ประเทศญี่ปุ่น 2556 และศิลปินรางวัล Sharjah Biennial Prize สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ 2556