ถ้าคุณคือพนักงานประจำในปี 2025 คุณพร้อมสำหรับการถูกเลิกจ้างแล้วหรือยัง?
ข้อมูลมากมายชี้ให้เห็นว่าองค์กรจำนวนมากหันหลังให้พนักงานประจำ หันมาใช้แรงงานสัญญาจ้าง พาร์ตไทม์ หรือฟรีแลนซ์แทน ไม่ใช่แค่การปรับตัวเล็กน้อย แต่คือการเปลี่ยนโฉมหน้าตลาดแรงงานทั้งโลก
เราจะอยู่รอดได้อย่างไร ในวันที่ ‘งานประจำ’ ไม่ใช่วิถีชีวิตหลักของมนุษย์เงินเดือนอีกต่อไป
🟡 งานประจำถึงคราวล่มสลายแล้วจริงหรือ?
ข้อมูลจาก Jobsdb ปี 2024 ระบุว่า 25% ขององค์กรในไทยมีแนวโน้มลดพนักงานลง โดยเฉพาะพนักงานประจำเต็มเวลา และแทนที่ด้วยพนักงานพาร์ตไทม์หรือสัญญาจ้าง ซึ่งแรงงานประเภทหลังไม่ต้องจ่ายค่าประกันสุขภาพ ประกันสังคม วันหยุด หรือโบนัสตามนโยบายพนักงานประจำ ทั้งยังไม่มีเงินเดือนตายตัว บริษัทจึงจ่ายค่าแรงเฉพาะเมื่อมีงาน ไม่ต้องแบกรับต้นทุนเงินเดือน
แนวโน้มนี้พบในองค์กรทุกขนาด โดยเฉพาะองค์กรขนาดใหญ่ที่พนักงานประจำไม่เต็มเวลาเพิ่มขึ้นจาก 6% ในปี 2565 เป็น 42% ในปี 2567
สหรัฐอเมริกาเองก็สะท้อนภาพเดียวกัน ปัจจุบัน 38% ของแรงงานระบุว่าตัวเองเป็นแรงงานอิสระ และกว่า 30% ของตำแหน่งงานใหม่ที่เปิดรับเป็นพาร์ตไทม์ ส่วนทั่วโลกมูลค่าตลาด Gig Economy ทะยานสู่ 5.56 แสนล้านดอลลาร์ และคาดว่าจะเพิ่มขึ้นอีก 3 เท่าภายในปี 2032
เบื้องหลังของปรากฏการณ์นี้มี 4 แรงผลักสำคัญ
🔸 1. เศรษฐกิจที่ไม่แน่นอน: องค์กรต้องลดต้นทุนให้เร็วและปรับตัวให้ไว การลดพนักงานประจำจึงเป็นทางออกตรงจุด โดยเฉพาะในสายงานบัญชี HR การตลาด และการผลิต
🔸2. เทคโนโลยีและแพลตฟอร์มดิจิทัล: แพลตฟอร์มจ้างฟรีแลนซ์อย่าง Fastwork หรือ Upwork ทำให้จ้างคนทำงานจากที่ไหนก็ได้ง่ายขึ้น แค่ในไทยก็มีคนทำงานอิสระกว่า 20 ล้านคนแล้ว
🔸3. พฤติกรรมของคนรุ่นใหม่: คน Gen Z กว่า 70% กำลังทำงานฟรีแลนซ์หรือมีแผนจะเปลี่ยนจากงานประจำมาเป็นงานอิสระ พวกเขาให้คุณค่ากับอิสรภาพ การควบคุมชีวิต และความยืดหยุ่นในการทำงาน
🔸4. AI และการเปลี่ยนแปลงทักษะอย่างรวดเร็ว: องค์กรจำนวนมากเริ่มใช้ AI แทนคน ยิ่งถ้าทักษะของคุณไม่ตรงกับสิ่งที่ตลาดต้องการ คุณก็มีความเสี่ยงจะหลุดออกจากเกม
🟡 วิกฤตอาจกลายเป็นโอกาส
ตลาดแรงงานยุคใหม่กำลังพลิกจากระบบถาวรสู่ระบบยืดหยุ่น นี่เป็น New Normal ที่ทั้งนายจ้างและลูกจ้างต้องเรียนรู้และปรับตัว
👔 ถ้าคุณเป็นคนทำงาน คุณต้องอัปเดตทักษะให้เร็วและแม่นกว่าเดิม รายงานจาก World Economic Forum บอกว่าทักษะสำคัญในอนาคตอันใกล้คือการคิดวิเคราะห์ ความคิดสร้างสรรค์ ความเป็นผู้นำ ความยืดหยุ่น และความเข้าใจตัวเอง
และเมื่อรายได้ไม่แน่นอนเหมือนเมื่อก่อน การวางแผนการเงินจึงสำคัญยิ่งกว่าที่เคย มีเงินสำรอง สมัครประกันสังคม ม.40 สร้างแบรนด์และเครือข่ายของตัวเองให้แข็งแรง และรู้จักสิทธิของแรงงานอิสระอย่างลึกซึ้ง
🏢 ถ้าคุณเป็นผู้ประกอบการ คุณควรมองการจ้างงานแบบผสมผสานให้มากขึ้น ใช้เทคโนโลยีบริหารงานให้มีประสิทธิภาพ และเตรียมระบบสวัสดิการที่ยืดหยุ่นสำหรับแรงงานชั่วคราว สร้างแรงจูงใจและความผูกพันแม้จะเป็นฟรีแลนซ์
ในวันที่ทักษะเฉพาะทางมีค่ามากกว่าความภักดีในที่ทำงาน การเข้าถึงคนเก่งจากทั่วโลกคือข้อได้เปรียบของคุณ
🟡 โมเดลจัดการวิกฤตงานประจำ
🇩🇰 เดนมาร์กมีโมเดล ‘Flexicurity’ ที่ให้ทั้งความยืดหยุ่นกับนายจ้างและความมั่นคงกับลูกจ้าง
🇮🇳 อินเดียออกนโยบายลงทะเบียนแรงงานแพลตฟอร์ม พร้อมสิทธิประกันสุขภาพ
สหรัฐอเมริกาออกกฎหมายอย่าง AB5 เพื่อคุ้มครองฟรีแลนซ์ในบางรัฐ
🇹🇭 สำหรับไทย ภาครัฐควรทบทวนกฎหมายแรงงาน ปรับปรุงระบบประกันสังคม และจัดตั้งกลไกเฉพาะกิจ เพื่อให้ตลาดแรงงานยุคใหม่เดินต่อได้อย่างยั่งยืน
งานประจำอาจไม่มั่นคงเหมือนเดิมอีกต่อไป แต่สิ่งที่มั่นคงที่สุด คือ ‘ทักษะ’ และ ‘ความสามารถ’ ที่เราสร้างขึ้นมาเอง
อย่ารอให้ใครมารับประกันความมั่นคงให้คุณ เพราะไม่มีใครทำได้ สิ่งเดียวที่เราทำได้ คือการสร้างหลักประกันให้ตัวเอง ผ่านการเรียนรู้ใหม่ การวางแผนชีวิต และการลงมือปรับตัวให้ทันเสมอ
เพราะการสิ้นสุดของงานประจำแบบเดิม อาจไม่ใช่วิกฤต แต่มันคือ ‘โอกาสครั้งใหม่’ ของเราทุกคน
