4 ปีกว่าๆ ที่ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี พื้นที่หนึ่งที่ยังไม่เคยสื่อสารกับประชาชนอย่างเป็นรูปเป็นร่างคือโลกโซเชียลมีเดีย
แม้ว่าจะเคยมีเฟซบุ๊กแฟนเพจสายตรงไทยนิยม เพจไทยคู่ฟ้า หรือเพจ Gen.Prayut Chan-o-cha ทีมงาน แต่ทั้งหมดนี้เป็นเพียงการสื่อสารเรื่องที่เป็นทางการผ่านรูปแบบที่เข้าถึงยาก ใช้น้ำเสียงจากคนอื่น ต่างจากโซเชียลมีเดียของผู้นำหลายคนในโลกที่มักจะใช้ภาษากันเอง (บางคนเขียนเอง) โชว์ชีวิตส่วนตัวที่เข้าถึงง่าย เพื่อสร้างภาพลักษณ์ให้กับตัวเอง
แต่แล้ววันที่ 14 ตุลาคม 2561 พล.อ. ประยุทธ์ ก็ได้ประเดิมโซเชียลมีเดียทุกแพลตฟอร์ม ทั้งเฟซบุ๊ก ทวิตเตอร์ อินสตาแกรม รวมถึงเว็บไซต์ สร้างความฮือฮาเป็นอย่างมาก พร้อมยืนยันว่าเปิดรับทุกคำวิจารณ์
สิ่งหนึ่งที่สังเกตเห็นได้ชัดเจนคือ การสื่อสารด้วยภาษาที่เข้าถึงง่าย สบายๆ เปิดภาพชีวิตส่วนตัวเพื่อเอาใจชาวโซเชียล ทั้งการเซลฟีกับทีมหมูป่า หรือการโพสต์ภาพระหว่างทานอาหารเช้ากับภรรยาในห้องพักส่วนตัว แถมหยอดคำหวานเป็นระยะ “คิดถึงประเทศไทยครับ”
5 วันหลัง ‘เจิม’ โลกโซเชียล หากวัดผลงานในแง่ตัวเลขของ พล.อ. ประยุทธ์ ถือว่า ‘สุดยอด’ แต่ถ้าประเมินในแง่ ‘คุณภาพ’ อาจต้องใช้เวลาพิสูจน์
เฟซบุ๊กมียอดไลก์ 275,545
ทวิตเตอร์มีผู้ติดตาม 22,600
อินสตาแกรมมีผู้ติดตาม 101,039
เมื่อใช้เครื่องมือ Zocial Eye By Wisesight ใส่คีย์เวิร์ดคำว่า ‘ประยุทธ์ จันทร์โอชา’ 5 วันก่อนเปิดตัวลงโลกออนไลน์ จำนวนคนที่พูดถึงมีปฏิสัมพันธ์ด้วย (Engagement) 39,338 แต่เมื่อเป็น #ตู่ดิจิทัล ได้ 5 วัน (14-18 ต.ค. 2561) จำนวนคนที่พูดถึงมีปฏิสัมพันธ์ด้วยเพิ่มเป็น 75,969
เพิ่มขึ้น 100% หรือ 1 เท่าตัว
ขณะที่กระแสตอบรับและความคิดเห็นแตกเป็นหลายฝ่าย ทั้งชื่นชมสนับสนุนและด่าทอวิพากษ์วิจารณ์ ซึ่งต้องยอมรับให้ได้ เพราะนี่คือธรรมชาติของโลกโซเชียล
กดไลก์ไม่ได้แปลว่าชอบ กดติดตามไม่ได้แปลว่าปลื้ม
การเปิดตัวในโลกโซเชียลของ พล.อ. ประยุทธ์ เป็นทั้งสัญญาณและหมุดหมายว่า การเลือกตั้งจะเกิดขึ้นแน่นอน และความต้องการอยู่ในอำนาจก็ยากที่จะปฏิเสธ
กว่า 7 ปีที่ประเทศไทยห่างหายจากการเลือกตั้ง เกิดการเปลี่ยนแปลง Disruption หลายอย่าง หนึ่งในนั้นคือพฤติกรรมการเสพสื่อ
กว่า 7 ปีที่ประเทศไทยห่างหายจากการเลือกตั้ง โลกโซเชียลมีเดียกลายเป็นช่องทางสำคัญในการสื่อสาร
We Are Social ดิจิทัลเอเจนซี และ Hootsuite ผู้ให้บริการระบบจัดการ Social Media และ Marketing Solutions รายงานเมื่อต้นปี 2018 ว่า คนไทยมีเกือบ 70 ล้านคน มีผู้ใช้งานอินเทอร์เน็ต 57 ล้านคน มีผู้ใช้งานโซเชียลมีเดียมากถึง 51 ล้านคน
ที่น่าตกใจคือ ไทยเป็นประเทศที่ใช้เวลาต่อวันอยู่กับอินเทอร์เน็ตมากที่สุดในโลก (รวมทุกอุปกรณ์) โดยเฉลี่ยอยู่ที่ 9 ชั่วโมง 38 นาทีต่อวัน และถ้าวัดเฉพาะการใช้งานอินเทอร์เน็ตบนสมาร์ทโฟน เราเป็นประเทศที่ใช้เวลากับโลกออนไลน์ต่อวันมากที่สุดในโลก โดยเฉลี่ยอยู่ที่ 4 ชั่วโมง 56 นาที
เพราะฉะนั้นอย่ามองข้ามพลังของโซเชียลมีเดีย
พลังของโซเชียลมีเดียในทางการเมืองมีตัวอย่างให้เห็นแล้วในหลายพื้นที่ทั่วโลก โดยเฉพาะการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐฯ ปี 2016 ที่ โดนัลด์ ทรัมป์ ใช้ทวิตเตอร์และทุกโซเชียลมีเดียเป็นอาวุธเด็ดจนมีส่วนในชัยชนะ แม้จะถูกกล่าวหาว่ารัสเซียแทรกแซงหรือใช้ข่าวปลอมปลุกปั่นก็ตาม
หากรัฐบาลเริ่มปลดล็อกเต็มตัว ยกเลิกประกาศ คสช. ที่ 13/2561 ห้ามพรรคการเมืองหาเสียงผ่านโลกออนไลน์ เมื่อถึงเวลานั้น โลกโซเชียลมีเดียจะกลายเป็นช่องทางสำคัญของแคมเปญหาเสียงของทุกพรรคการเมือง
สงครามการหาเสียงในสนามโซเชียลมีเดียกำลังจะระเบิดขึ้น!
คำถามสำคัญคือ เราจะป้องกันปัญหาต่างๆ ที่จะเกิดขึ้นในพื้นที่ใหม่นี้ได้อย่างไร ไม่ว่าจะเรื่องของ Fake News (ข่าวปลอม) การซื้อเสียงทางออนไลน์ หรือแม้แต่สงครามไซเบอร์ และอีกหลายปัญหาที่จะตามมา
รัฐบาลและ กกต. มีการเตรียมพร้อมและเข้าใจในประเด็นเหล่านี้ดีแค่ไหน
การเปิดหน้าอย่างเต็มตัวของ พล.อ. ประยุทธ์ ในโลกโซเชียลมีเดีย จึงไม่ได้เป็นเพียงปฐมบทของแคมเปญการหาเสียงและการเลือกตั้งประเทศไทยที่จะไม่เหมือนครั้งไหนมาก่อน
แต่ยังอาจนำพามาซึ่งปัญหาและความท้าทายที่ในชีวิตนี้เราไม่เคยเผชิญ
พิสูจน์อักษร: พรนภัส ชำนาญค้า
อ้างอิง:
