ฤดูร้อน​ปี 2567 ที่กำลังจะ​ผ่านพ้น​ไป​นี้ เชื่อว่าคนไทยทุกคนต่างก็ได้รับรู้​ผลกระทบของสภาพ​อากาศ​แบบเอลนีโญ​ไปไม่มากก็น้อย ด้วยอุณหภูมิ​ตอนกลางวันที่ร้อนจนแทบจะดำเนินชีวิต​ตามปกติ​ไม่ไหวกันเลยทีเดียว

แต่ทุกอย่างย่อมมีที่สิ้นสุด ตามข้อมูลล่าสุด​ของสถาบันวิจัยนานาชาติ มหาวิทยาลัย​โคลัมเบีย​ สภาพอากาศ​โลกจะเปลี่ยนจากลักษณะแบบเอลนีโญ​ ไปสู่สภาพอากาศโลกแบบนิวทรัล หรือสภาพเป็นกลาง ในเดือนพฤษภา​คมที่จะถึง​นี้ สภาพนิวทรัลจะคงอยู่ประมาณ 3 เดือน หลังจากนั้นก็จะเปลี่ยนไปสู่สภาพอากาศ​แบบลานีญาแบบอ่อน​ตั้งแต่เดือนสิงหาคมเป็นต้นไป 

ลานีญา​เป็นสภาพอากาศ​ด้านตรงข้ามกับเอลนีโญ​ ผลที่เกิดขึ้นก็จะตรงข้ามกันไปด้วย นั่นคือพื้นที่ไหนที่เคยมีความร้อนแล้งก็จะกลับไปมีฝนตกชุก ส่วนพื้นที่ไหนที่มีฝนตกมากผิดปกติในปีเอลนีโญ เมื่อเข้าสู่สภาพอากาศแบบลานีญาก็จะกลายเป็นพื้นที่ร้อนแล้งแทน

แต่สภาพอากาศแบบลานีญาในช่วงหน้าฝนของปีนี้มีสิ่งที่ต้องสังเกตเพิ่มเติม เนื่องจากตามรายงานของสำนักงานอุตุนิยมวิทยาออสเตรเลีย จะเกิดสภาพอากาศ IOD แบบ Positive ผสมด้วย โดยจะเกิดสูงสุดในเดือนกรกฎาคม

สภาพอากาศ IOD คืออะไร

IOD ย่อมาจากคำว่า Indian Ocean Dipole ซึ่งก็คือความเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศจากอุณหภูมิของผิวน้ำในมหาสมุทรอินเดีย คล้ายปรากฏการณ์เอลนีโญ-ลานีญาของมหาสมุทรแปซิฟิก แต่การที่มาเกิดในมหาสมุทรอินเดียบางครั้งก็มีคนเรียกสภาพอากาศนี้ว่า ‘อินเดียนนีโญ’ (Indian Niño)

IOD นั้นมี 3 เฟส เฟสแรกคือเฟสเป็นกลาง ฝนจะตกตามปกติทางอาเซียนและออสเตรเลีย เฟสต่อมาคือ Positive หรือเฟสบวก ซึ่งจะส่งผลให้มีฝนแล้งทางอาเซียนและออสเตรเลีย แล้วฝนไปตกชุกฝั่งอินเดียและแอฟริกา สุดท้ายคือ Negative​ ฝนจะตกหนักมากทางอาเซียนและออสเตรเลีย และฝนแล้งทางฝั่งอินเดียและแอฟริกา 

การหนุนเสริมหรือหักล้างกันของสภาพอากาศทั้งสองแบบ

ประเทศฝั่งเอเชีย เช่น ไทย และอาเซียน รวมทั้งออสเตรเลีย ตั้งอยู่ระหว่างมหาสมุทรทั้งสองคือ มหาสมุทรแปซิฟิก และมหาสมุทรอินเดีย แน่นอนว่าต้องนำสภาพอากาศทั้ง Niño (เอลนีโญ-ลานีญา) และ IOD มาประเมินผลร่วมกัน เพราะในบางปีจะเกิดการหนุนเสริมกันอย่างรุนแรง เช่น สภาพอากาศแบบลานีญาแบบเข้มที่หนุนเสริมด้วย IOD เฟสลบแบบเข้มในปี 2010 ส่งผลให้ฝนหนักถล่มต่อเนื่องจนเกิดน้ำท่วม

ในรัฐควีนส์แลนด์ของออสเตรเลีย ผลนี้ยังส่งต่อมาถึงปี 2011 ที่เกิดน้ำท่วมใหญ่ในไทย หรือในปีที่เอลนีโญแบบเข้มหนุนเสริมด้วย IOD เฟสบวกแบบเข้ม ก็จะเกิดอากาศร้อนแล้งผิดปกติในแถบอาเซียน ตลอดจนเกิดไฟป่านานหลายเดือนในออสเตรเลีย เป็นต้น 

ตรงกันข้ามกับการหนุนเสริมกัน การหักล้างกันของสภาพอากาศจากทั้งสองมหาสมุทรก็เกิดขึ้นได้ นักวิชาการประเมินว่า การเกิดลานีญาแบบอ่อนหลังเดือนสิงหาคมของปีนี้อาจถูกหักล้างจาก IOD เฟสบวกแบบอ่อน ทำให้ผลของสภาพอากาศแบบลานีญาไม่ปรากฏชัดเจนอย่างที่ควรจะเป็น เช่น จำนวนพายุหมุนเขตร้อนที่จะนำฝนมาเติมเขื่อนในไทย หรือปริมาณเฉลี่ยของฝนจากมรสุม อาจน้อยกว่าปีที่ไม่มีการหักล้างกัน 

อย่างไรก็ตาม การศึกษา IOD ไปจนถึงการสร้างแบบจำลองยังเป็นของใหม่ที่มีอายุไม่ถึง 20 ปี ข้อมูลจากการสังเกตการณ์อาจต้องการเวลาปรับปรุงอีกสักระยะจึงจะเกิดความแม่นยำ

จากสิ่งที่กล่าวมาอย่างน้อยก็ทำให้เราทราบว่า ความร้อนแล้งจากสภาพอากาศแบบเอลนีโญในไทย แม้จะไม่จากไปในทันที แต่ก็จะเบาบางลงจนหายไปในที่สุด ผลต่อเนื่องของความร้อนอาจยังคงอยู่อีกระยะ อย่างน้อยก็คงไม่ร้อนจัดอย่างที่เป็นอยู่ในเดือนเมษายนปีนี้

ภาพ: Chaiwat Subprasom / SOPA Images / LightRocket via Getty Images

อ้างอิง:  

• https://climateimpactcompany.com/april-2024-enso-outlook-a-caveat-forecast-to-the-la-nina-expectation-2-2/
• www.bom.gov.au/climate/enso/
• https://iri.columbia.edu/our-expertise/climate/forecasts/enso/current/

The post โลกกำลังเข้าสู่​สภาพอากาศ​แบบลานีญา​ กระทบไทยอย่างไร appeared first on THE STANDARD.

3 นักบินอวกาศจีนของภารกิจเสินโจว-17 ได้ทำพิธีส่งมอบ ‘กุญแจ’ ของสถานีอวกาศเทียนกงให้กับลูกเรือเสินโจว-18 เป็นที่เรียบร้อยแล้วเมื่อวันอาทิตย์ที่ 28 เมษายนที่ผ่านมา

ถังหงโป ถังเซิ่งเจี๋ย และ เจียงซินหลิน ออกเดินทางไปประจำการบนสถานีอวกาศเทียนกงตั้งแต่วันที่ 26 ตุลาคม 2023 ก่อนจะมีส่วนปฏิบัติการทดลอง ออกไปซ่อมบำรุงภายนอกสถานีอวกาศ เช่นเดียวกับมีส่วนร่วมเฉลิมฉลองเทศกาลตรุษจีนจากนอกโลก ตลอดช่วงเวลากว่า 184 วันในวงโคจร

หลังจากภารกิจเสินโจว-18 ที่ประกอบด้วย เยี่ยกวงฟู่ หลี่ชง และ หลี่กวงซู่ ได้เดินทางขึ้นมาสับเปลี่ยนหมุนเวียนลูกเรือเมื่อวันที่ 25 เมษายนที่ผ่านมา ทางศูนย์ควบคุมภารกิจวางแผนให้นักบินอวกาศทั้ง 3 ของเสินโจว-17 เดินทางกลับโลกในวันที่ 30 เมษายนนี้ โดยมีเป้าหมายเป็นจุดลงจอดตงเฟิง ในบริเวณทะเลทรายทางตอนเหนือของประเทศ

สถานีอวกาศเทียนกงเป็นสถานีอวกาศของประเทศจีน มีโมดูลรวม 3 โมดูล สำหรับอยู่อาศัย ให้พลังงาน และทดลอง เป็นแหล่งพลังงานและระบบดำรงชีพของนักบินอวกาศได้พร้อมกันมากสุด 6 คน โดยสถานีเทียนกงได้รองรับการอยู่อาศัยของนักบินอวกาศจีนอย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่ภารกิจเสินโจว-12 เมื่อปี 2021

ทั้งนี้ เนื่องจากกฎหมายของสภาคองเกรสของสหรัฐฯ ในปี 2011 ทำให้หน่วยงานอวกาศจีน (CMSA) ไม่สามารถร่วมมือกับหน่วยงานอวกาศของสหรัฐฯ (NASA) ได้โดยตรง ส่งผลให้นักบินอวกาศและพลเรือนชาวจีนไม่สามารถเดินทางไปยังสถานีอวกาศนานาชาติในสถานการณ์ปกติได้

ภาพ: Xinhua / Jin Liangkuai

อ้างอิง:

• https://english.news.cn/20240428/d995fd43b5c94ba980ca61c3efc9b451/c.html 

ข่าวที่เกี่ยวข้อง:

• NASA เปิดรับนักบินอวกาศรุ่นใหม่ เตรียมฝึกเพื่อไปดวงจันทร์
• โอเล็ก โคโนเนนโก นักบินอวกาศรัสเซีย ทำลายสถิติเวลาที่อาศัยอยู่บนอวกาศยาวนานที่สุด
• สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์จับมือกับ NASA ร่วมสร้างโมดูลแอร์ล็อกให้สถานีอวกาศดวงจันทร์

The post นักบินอวกาศเสินโจว-17 เตรียมกลับโลก หลังสิ้นสุดภารกิจบนสถานีอวกาศเทียนกง appeared first on THE STANDARD.

SpaceX นำส่งดาวเทียมระบบนำทาง Galileo L12 ของคณะกรรมาธิการยุโรปรวม 2 ดวง เดินทางขึ้นสู่วงโคจรได้สำเร็จ

เมื่อเช้าวันที่ 28 เมษายนที่ผ่านมา เวลา 07.34 น. ตามเวลาประเทศไทย จรวด Falcon 9 ทะยานขึ้นจากฐานปล่อย 39A ณ​ ศูนย์อวกาศเคนเนดี รัฐฟลอริดา สหรัฐอเมริกา ก่อนนำส่งเข้าสู่วงโคจรเบื้องต้นของภารกิจ เพื่อให้ทีมงานภาคพื้นได้ตรวจสอบระบบและสุขภาพของดาวเทียมทั้งสองดวง ก่อนปรับเข้าสู่วงโคจรที่มีความสูง 23,220 กิโลเมตรจากพื้นดินในภายหลัง

ดาวเทียม Galileo 2 ดวงล่าสุด ทำให้ยุโรปมีเครือข่ายดาวเทียมนำทางรวมในปัจจุบัน 30 ดวง โดยเป็นความร่วมมือระหว่าง EUSPA (หน่วยงานด้านโครงการอวกาศของสหภาพยุโรป​) กับคณะกรรมาธิการยุโรป และองค์การอวกาศยุโรป หรือ ESA เพื่อพัฒนาความแม่นยำและศักยภาพของระบบนำทางดังกล่าวให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

การนำปล่อยดาวเทียม Galileo เที่ยวบินนี้ถือเป็นครั้งแรกที่มีการปล่อยจากจรวดและฐานปล่อยของสหรัฐอเมริกา เนื่องจากทางยุโรปได้ประกาศสิ้นสุดให้บริการจรวด Ariane 5 ไปก่อนหน้านี้ และยังไม่สามารถใช้งานจรวด Ariane 6 หรือจรวด Soyuz ของรัสเซียได้ จึงเป็นครั้งแรกที่ยุโรปได้เลือกให้จรวด Falcon 9 นำส่งเครือข่ายดาวเทียมนำทางของพวกเขา

อย่างไรก็ตาม EUSPA ค่อนข้างระมัดระวังในการกล่าวถึงการนำส่งดาวเทียม Galileo ครั้งนี้ โดยไม่มีการระบุถึงชื่อของจรวด Falcon 9 ในข่าวการปล่อยยาน และในสัญญาณถ่ายทอดสดการนำปล่อยจรวด Falcon 9 พบว่า SpaceX ได้สิ้นสุดการเผยแพร่ภาพเพียงไม่นานหลังการแยกตัวของบูสเตอร์ส่วนแรกกับจรวดส่วนที่ 2 ซึ่งอาจเกิดจากความต้องการของลูกค้าในภารกิจนั้นๆ ไม่ให้เผยแพร่ภาพของดาวเทียมที่ร่วมเดินทางไปด้วย

เนื่องจากดาวเทียมดังกล่าวต้องเดินทางเข้าสู่วงโคจร Medium Earth Orbit (MEO) ทำให้ SpaceX ตัดสินใจใช้เชื้อเพลิงกับบูสเตอร์ B1060 ในส่วนแรกของจรวด Falcon 9 เพิ่มเติม และไม่มีแผนเก็บกู้บูสเตอร์ดังกล่าวกลับมาใช้งานใหม่อีกครั้ง เป็นการปิดฉากบูสเตอร์ B1060 ที่เคยขึ้นบินมาแล้ว 20 ครั้ง และนำส่งมวลมากกว่า 228 ตันขึ้นสู่วงโคจรรอบโลก

ภาพ: SpaceX

อ้างอิง:

• https://www.euspa.europa.eu/newsroom-events/news/euspa-takes-over-galileo-satellites-leop
• https://www.spacex.com/launches/mission/?missionId=galileol12

The post SpaceX ส่งดาวเทียมนำทาง Galileo 2 ดวงของยุโรปขึ้นสู่วงโคจรสำเร็จ appeared first on THE STANDARD.

กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลหยุดปฏิบัติภารกิจสำรวจวิทยาศาสตร์ชั่วคราว หลังประสบปัญหากับระบบไจโรสโคป (Gyroscope) ซ้ำอีกครั้ง

เมื่อวันที่ 23 เมษายน กล้องฮับเบิลถูกส่งเข้าสู่ Safe Mode โดยอัตโนมัติ เมื่อหนึ่งในไจโรสโคป 3 ตัวบนกล้องเกิดทำงานผิดพลาด ทำให้กล้องไม่สามารถหันปรับทิศไปยังตำแหน่งตามที่ควรเป็นได้ จึงต้องหยุดปฏิบัติภารกิจถ่ายภาพและการสำรวจทางวิทยาศาสตร์ต่างๆ ในทันที

ไจโรสโคปดังกล่าวเคยเกิดปัญหาขึ้นเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2023 ทำให้กล้องฮับเบิลต้องหยุดทำงานนานกว่า 15 วัน โดยทีมภารกิจของ NASA กำลังวิเคราะห์หาทางแก้ไขปัญหาดังกล่าว และหากไจโรสโคปตัวนี้ไม่สามารถนำกลับมาใช้งานได้ใหม่ พวกเขาสามารถปรับค่าให้กล้องฮับเบิลทำงานโดยอาศัยไจโรสโคปเพียงตัวเดียวเพื่อปรับทิศทาง และใช้อีกหนึ่งตัวทำหน้าที่เป็นระบบสำรองได้

NASA ระบุว่า กล้องฮับเบิลยังสามารถปฏิบัติการไปได้ถึงปี 2030 และอาจยืดอายุไปได้ถึงปี 2040 หากไม่มีข้อผิดพลาดหรือเหตุการณ์ไม่คาดฝันที่กระทบต่อภารกิจเกิดขึ้น

กล้องฮับเบิลมีไจโรสโคปรวม 6 ตัว ที่ถูกนำไปติดตั้งในภารกิจซ่อมบำรุงครั้งที่ 5 กับกระสวยอวกาศแอตแลนติส STS-125 เมื่อปี 2009 โดยมี 3 ตัวที่หมดอายุการใช้งานไปก่อนหน้านี้ ทำให้เหลือไจโคสโคป 3 ตัวสำหรับใช้งานภารกิจด้านวิทยาศาสตร์ในปัจจุบัน รวมถึงหนึ่งตัวที่มีปัญหามาอย่างต่อเนื่อง

นับตั้งแต่เริ่มต้นภารกิจเมื่อ 34 ปีที่แล้ว กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลเป็นหนึ่งในอุปกรณ์สำคัญสำหรับการศึกษาดาราศาสตร์ นำไปสู่การค้นพบต่างๆ ตลอดช่วงเวลานานกว่า 3 ทศวรรษ และยังคงร่วมสำรวจจักรวาลควบคู่ไปกับกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เว็บบ์ ที่เดินทางไปสู่วงโคจร L2 เมื่อปลายปี 2021 ที่ผ่านมา

ภาพ: NASA

อ้างอิง:

• https://science.nasa.gov/missions/hubble/nasas-hubble-pauses-science-due-to-gyro-issue/

The post กล้องฮับเบิลหยุดทำงานชั่วคราว หลังพบปัญหากับระบบไจโรสโคปบนยาน appeared first on THE STANDARD.

NASA เผยภาพเนบิวลา Little Dumbbell สุดตระการตาจากกล้องฮับเบิล เนื่องในโอกาสครบรอบ 34 ปีของกล้องโทรทรรศน์อวกาศลำนี้

เนบิวลา Little Dumbbell หรือวัตถุ Messier 76 และ NGC 650 เป็นเนบิวลาดาวเคราะห์ (Planetary Nebula) ที่อยู่ห่างจากโลกไปประมาณ 3,400 ปีแสงในทิศของกลุ่มดาวกลุ่มดาวเพอร์ซิอัส

เนบิวลาดังกล่าวไม่มีความเกี่ยวข้องใดๆ กับดาวเคราะห์ แต่เกิดจากฝุ่นก๊าซที่พวยพุ่งออกจากดาวยักษ์แดง ดาวฤกษ์ที่กำลังสิ้นอายุขัยก่อนยุบตัวลงเป็นดาวแคระขาว โดยภาพจากกล้องฮับเบิลเผยให้เห็นลักษณะคล้ายชั้นวงแหวนที่แกนกลาง ซึ่งอาจเกิดจากอิทธิพลแรงโน้มถ่วงของดาวฤกษ์ที่โคจรอยู่คู่กัน แต่ในภาพถ่ายนี้ไม่ปรากฏให้เห็นดาวฤกษ์อีกดวง โดยอาจเป็นเพราะมันถูกแรงโน้มถ่วงของดาวแคระขาวกลืนกินไปเสียแล้ว

ดาวแคระขาวปรากฏเป็นจุดสว่างสีขาวเล็กๆ บริเวณกลางภาพ และห้อมล้อมไปด้วยฝุ่นก๊าซที่เรืองแสงจากรังสีอัลตราไวโอเลตอันรุนแรงจากซากดาวฤกษ์สิ้นอายุขัย ซึ่งมีอุณหภูมิร้อนกว่า 138,000 องศาเซลเซียส หรือร้อนกว่าชั้น ‘พื้นผิว’ ของดวงอาทิตย์ประมาณ 24 เท่า โดยสีแดงในภาพแทนก๊าซไฮโดรเจน และสีน้ำเงินแทนก๊าซออกซิเจนที่พวยพุ่งออกมา

นักดาราศาสตร์คาดว่า ฝุ่นก๊าซที่สวยงามของวัตถุ Messier 76 จะคงอยู่ให้เห็นได้อีกราว 15,000 ปีต่อจากนี้ก่อนจะจางหายไปในที่สุด ซึ่งถือเป็นช่วงเวลาที่ค่อนข้างสั้นเมื่อเทียบกับอายุของระบบสุริยะ (4,600 ล้านปี) หรือเอกภพทั้งหมด (13,700 ล้านปี)

สำหรับกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลได้เริ่มออกเดินทางสู่อวกาศเมื่อวันที่ 24 เมษายน 1990 และปฏิบัติภารกิจสำรวจจักรวาลไม่น้อยกว่า 1.6 ล้านครั้ง กับวัตถุต่างๆ บนท้องฟ้าประมาณ 53,000 แห่ง โดยยังร่วมมือกับกล้องโทรทรรศน์อวกาศยุคใหม่อย่างเจมส์ เว็บบ์ และหอดูดาวภาคพื้น เพื่อนำพาการค้นพบสิ่งใหม่ๆ อย่างต่อเนื่องในขวบปีที่ 34 ของภารกิจ

ภาพ: NASA, ESA, STScI

อ้างอิง:

• https://hubblesite.org/contents/news-releases/2024/news-2024-013.html

The post NASA เผยภาพเนบิวลา Little Dumbbell ฉลอง 34 ปีกล้องฮับเบิล appeared first on THE STANDARD.

สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (สดร.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) เผยว่า ดวงอาทิตย์จะโคจรมาอยู่ในตำแหน่งตั้งฉากกับพื้นที่กรุงเทพมหานครเป็นครั้งแรกของปี 2567 ในวันที่ 26 เมษายนนี้ เวลาประมาณ 12.16 น. โดยในเวลาดังกล่าวหากสังเกตวัตถุที่อยู่กลางแดดจะดูเสมือนไร้เงา เนื่องจากเงาจะตกอยู่ใต้วัตถุพอดี

ศุภฤกษ์ คฤหานนท์ ผู้อำนวยการศูนย์บริการวิชาการและสื่อสารทางดาราศาสตร์ สดร. เปิดเผยว่า ในช่วงเดือนเมษายน-พฤษภาคม ดวงอาทิตย์จะโคจรมาอยู่ในตำแหน่งตั้งฉากกับประเทศไทย โดยเริ่มจากพื้นที่ภาคใต้ที่อำเภอเบตง จังหวัดยะลา เมื่อวันที่ 4 เมษายนที่ผ่านมา จากนั้นไล่ลำดับขึ้นเหนือมาเรื่อยๆ ก่อนจะสิ้นสุดที่อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ในวันที่ 22 พฤษภาคม

สำหรับกรุงเทพมหานคร ดวงอาทิตย์จะตั้งฉากเหนือศีรษะพอดีในวันที่ 26 เมษายน เวลาประมาณ 12.16 น. ขณะดวงอาทิตย์ตั้งฉากกับพื้นโลกจะไม่มีเงาทอดออกมา ทั้งนี้ วันดังกล่าวจะเป็นวันที่มีอุณหภูมิสูงที่สุดหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น ปริมาณฝน เมฆ อิทธิพลจากมรสุม และความร้อนสะสม ฯลฯ จึงอาจไม่ใช่วันที่ร้อนที่สุดของปี

เนื่องจากประเทศไทยตั้งอยู่ในเขตร้อน ระหว่างแนวละติจูด 5-20 องศาเหนือ ส่งผลให้ดวงอาทิตย์เคลื่อนผ่านใกล้จุดเหนือศีรษะ หรือตั้งฉากกับพื้นที่บริเวณต่างๆ ของไทย 2 ครั้งต่อปี คือช่วงเมษายน-พฤษภาคม และกรกฎาคม-กันยายน โดยมีคาบการโคจรพาดผ่านแตกต่างกันไป แต่ละจังหวัดของประเทศไทยจึงเห็นดวงอาทิตย์ผ่านเหนือศีรษะไม่พร้อมกัน

สำหรับดวงอาทิตย์ตั้งฉากกับพื้นที่กรุงเทพฯ ครั้งต่อไปจะตรงกับวันที่ 16 สิงหาคม เวลาประมาณ 12.22 น.

ภาพ: Ed Connor / Shutterstock

อ้างอิง:

• สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ

The post ดวงอาทิตย์ตั้งฉากกรุงเทพฯ ครั้งแรกของปี 2567 ชาวกรุงเตรียมไร้เงา 26 เมษายนนี้ appeared first on THE STANDARD.

สวิตเซอร์แลนด์ สวีเดน และสโลวีเนีย เป็น 3 ประเทศล่าสุดที่ร่วมลงนามข้อตกลง Artemis Accords กับองค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติสหรัฐอเมริกา หรือ NASA

ข้อตกลง Artemis Accords ริเริ่มจากความร่วมมือระหว่างสหรัฐฯ และ 7 ประเทศพันธมิตร ในปี 2020 เพื่อการสำรวจและใช้งานอวกาศอย่างเป็นระเบียบ ยั่งยืน และเป็นประโยชน์แก่มนุษยชาติทุกคน รวมถึงเป็นส่วนหนึ่งของความร่วมมือนานาประเทศในโครงการอาร์ทีมิส ที่มีแผนส่งมนุษย์และการทดลองกลับไปดวงจันทร์อย่างยั่งยืนในเร็วๆ นี้

เมื่อวันที่ 15 เมษายน สวิตเซอร์แลนด์กลายเป็นประเทศที่ 37 ของข้อตกลง Artemis Accords ตามมาด้วยการลงนามของตัวแทนจากสวีเดนในวันที่ 16 เมษายน และสโลวีเนียเมื่อวันที่ 19 เมษายน ทำให้ ณ ตอนนี้มีทั้งสิ้น 39 ประเทศทั่วโลกที่ได้ลงนามในข้อตกลงดังกล่าวกับ NASA

ปัจจุบันสิงคโปร์เป็นประเทศเดียวในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ร่วมลงนามใน Artemis Accords ด้านประเทศไทยเป็นประเทศที่ 9 ที่ได้เข้าร่วมโครงการสถานีวิจัยนานาชาติบนดวงจันทร์ หรือ ILRS นำโดย CNSA (จีน) และ ROSCOSMOS (รัสเซีย) เมื่อวันที่ 5 เมษายนที่ผ่านมา

สำหรับโครงการอาร์ทีมิสเป็นแผนการส่งมนุษย์เดินทางกลับไปสำรวจดวงจันทร์อีกครั้ง นำโดย NASA ภายใต้ความร่วมมือกับหน่วยงานอวกาศพันธมิตร เช่น ESA (ยุโรป), JAXA (ญี่ปุ่น), MBRSC (สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์) และ CSA (แคนาดา) เป็นต้น โดยมีแผนส่งมนุษย์เดินทางไปบินผ่านดวงจันทร์กับภารกิจอาร์ทีมิส 2 ในเดือนกันยายน 2025 พร้อมกับมีโครงการแยกย่อยเพื่อสนับสนุนภารกิจของภาคเอกชน รวมถึงหน่วยงานนานาประเทศ

ภาพ: NASA

อ้างอิง:

• https://www.nasa.gov/news-release/slovenia-signs-artemis-accords-joins-pursuit-of-safer-space/
• https://www.nasa.gov/artemis-accords/

The post สวิตเซอร์แลนด์ สวีเดน สโลวีเนีย ร่วมลงนามข้อตกลง Artemis Accords กับ NASA appeared first on THE STANDARD.

NASA ก็พาเธอกลับมาได้… ยาน Voyager 1 ส่งข้อมูลกลับโลกจากสุดขอบระบบสุริยะได้ตามปกติอีกครั้ง หลังประสบปัญหากับระบบคอมพิวเตอร์บนยานมานานกว่า 5 เดือน

ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2023 ข้อมูลด้านวิศวกรรมและอุปกรณ์สำรวจวิทยาศาสตร์ที่ยาน Voyager 1 ส่งกลับโลก ไม่สามารถถอดค่าเป็นข้อมูลที่ใช้งานได้ จากปัญหากับ 1 ใน 3 ของคอมพิวเตอร์บนยาน หรือระบบ Flight Data System

แม้ยานยังสามารถรับข้อมูลและคำสั่งจากโลกได้ตามปกติ แต่ปัญหาดังกล่าวส่งผลให้ทีมภารกิจบนโลกไม่สามารถรับข้อมูลเกี่ยวกับสถานะความเป็นอยู่ของยาน เช่นเดียวกับข้อมูลเชิงวิทยาศาสตร์จากอุปกรณ์ต่างๆ เนื่องจากปัญหาครั้งนี้ส่งผลกระทบต่ออุปกรณ์ Telemetry Modulation Unit ที่แปลงข้อมูลดังกล่าวให้อยู่ในรหัสไบนารี เพื่อส่งกลับโลกผ่านเครือข่ายจานรับสัญญาณ Deep Space Network ของ NASA

ล่าสุดเมื่อวันที่ 1 มีนาคม ทีมภารกิจได้เริ่มส่งคำสั่ง ‘สะกิด’ ไปยังระบบ Flight Data System ให้ลองเปลี่ยนลำดับการส่งข้อมูลกลับโลก และเมื่อวันที่ 18 เมษายน ทีมภารกิจได้ส่งคำสั่งชุดล่าสุดที่เปลี่ยนตำแหน่งการจัดเก็บข้อมูลในระบบคอมพิวเตอร์บนยาน เดินทางไกลกว่า 24,000 ล้านกิโลเมตร หรือใช้เวลานานกว่า 22.5 ชั่วโมง เพื่อเดินทางไปถึงยานด้วยความเร็วแสง

และหลังการรอคอยไป-กลับนานกว่า 45 ชั่วโมง ทีมภารกิจพบว่าข้อมูลที่ Voyager 1 ส่งกลับโลกเมื่อวันที่ 20 เมษายน เป็นข้อมูลที่สามารถอ่านค่า และบอกถึงสุขภาพกับสถานะของยานอวกาศลำนี้อีกครั้ง

ในช่วงสัปดาห์ต่อจากนี้ ทีมภารกิจยานจะตรวจสอบผลกระทบที่อาจมีต่อส่วนอื่นของระบบ Flight Data System รวมถึงส่วนที่บันทึกข้อมูลจากอุปกรณ์สำรวจวิทยาศาสตร์ เพื่อให้สามารถอ่านค่าการตรวจวัดอนุภาคจากบริเวณช่องว่างระหว่างดาวฤกษ์ได้อีกครั้ง

Voyager 1 ออกเดินทางจากโลกเมื่อ 46 ปีที่แล้ว และเป็นยานอวกาศที่อยู่ไกลจากโลกที่สุดในประวัติศาสตร์ โดยมีความเร็วมากพอจะหลุดพ้นจากระบบสุริยะไปตลอดกาล เช่นกันกับยานฝาแฝดอย่าง Voyager 2 ที่ยังคงทำงานและรับส่งข้อมูลกลับโลกอยู่จวบจนปัจจุบัน

ภาพ: NASA / JPL 

อ้างอิง:

• https://www.jpl.nasa.gov/news/nasas-voyager-1-resumes-sending-engineering-updates-to-earth

The post ยาน Voyager 1 ส่งข้อมูลกลับโลกจากสุดขอบระบบสุริยะ ครั้งแรกในรอบ 5 เดือน appeared first on THE STANDARD.

นักดาราศาสตร์ตรวจพบหลุมดำ Gaia BH3 หลุมดำดาวฤกษ์มวลมากที่สุดในทางช้างเผือก อยู่ห่างโลกไปประมาณ 2,000 ปีแสง

หลุมดำดาวฤกษ์ หรือ Stellar Black Hole เป็นหลุมดำที่เกิดจากการยุบตัวภายใต้แรงโน้มถ่วงของดาวฤกษ์ โดยมักพบว่ามีมวลระหว่าง 5-10 เท่าของมวลดวงอาทิตย์ อย่างไรก็ตาม Gaia BH3 มีมวลมากถึง 33 มวลดวงอาทิตย์ ทำลายสถิติเดิมของหลุมดำ Cygnus X-1 ที่มีมวลประมาณ 21 มวลดวงอาทิตย์ลงเป็นที่เรียบร้อย

นอกจากเป็นหลุมดำดาวฤกษ์ที่มีมวลมากแล้ว Gaia BH3 ยังอยู่ห่างจากโลกไปประมาณ 2,000 ปีแสง ในทิศของกลุ่มดาวนกอินทรี ที่แม้ไม่มีผลกระทบใดๆ ต่อชีวิตบนโลกหรือระบบสุริยะ แต่ถือเป็นหลุมดำแห่งที่อยู่ใกล้โลกที่สุดเป็นอันดับสอง เป็นรองเพียงหลุมดำ Gaia BH1 ที่ห่างออกไปราว 1,500 ปีแสง

ปาสกาล ปานุซโซ นักดาราศาสตร์จาก CNRS ของฝรั่งเศส หนึ่งในคณะทำงานของการตรวจพบหลุมดำแห่งนี้ ให้ความเห็นว่า “ไม่มีใครคาดคิดว่าเราจะเจอหลุมดำมวลมากอยู่ใกล้โลกเพียงนี้ โดยที่มันหลบซ่อนการตรวจพบต่างๆ มาได้นานขนาดนี้ นี่คือการค้นพบแบบเพียงหนึ่งครั้งในชีวิตการเป็นนักวิจัยเลย”

หลุมดำ Gaia BH3 ถูกพบจากยาน Gaia ขององค์การอวกาศยุโรป หรือ ESA ที่ตรวจพบการส่ายไปมาอย่างผิดปกติของดาวฤกษ์ที่โคจรอยู่คู่กัน ก่อนที่ข้อมูลเพิ่มเติมจากกล้องโทรทรรศน์ Very Large Telescope บนภาคพื้นโลกของ ESO จะช่วยยืนยันการค้นพบ เช่นเดียวกับการวัดค่ามวลของหลุมดำอย่างแม่นยำ

หลุมดำแห่งนี้เป็นดั่งการยืนยันว่าดาวฤกษ์ที่มีธาตุหนักกว่าไฮโดรเจนและฮีเลียมอยู่น้อยจะสูญเสียมวลในตลอดวัฏจักรชีวิตของมันน้อยกว่าดาวฤกษ์ที่มีธาตุหนักกว่า ทำให้หลงเหลือมวลสารมากพอให้ยุบตัวกลายเป็นหลุมดำมวลมากได้ โดยนักดาราศาสตร์อาศัยการศึกษาองค์ประกอบของดาวฤกษ์ที่โคจรอยู่คู่กับหลุมดำ Gaia BH3 พบว่าเป็นดาวฤกษ์ที่มีธาตุหนักอยู่น้อย และดาวฤกษ์ที่โคจรอยู่คู่กันมักมีองค์ประกอบใกล้เคียงกัน

อย่างไรก็ตาม Gaia BH3 เป็นเพียงหลุมดำดาวฤกษ์ที่มีมวลมากสุดในทางช้างเผือกเท่านั้น สำหรับตำแหน่งหลุมดำมวลมากที่สุดในกาแล็กซีของเราตกเป็นของ Sagittarius A* หลุมดำมวลยิ่งยวดที่ใจกลางดาราจักร ซึ่งมีมวลมากกว่าดวงอาทิตย์ประมาณ 4 ล้านเท่าด้วยกัน

ภาพ: ESO / L. Calçada

อ้างอิง:

• https://www.eso.org/public/news/eso2408/?lang
• https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Gaia/Sleeping_giant_surprises_Gaia_scientists

The post ค้นพบ Gaia BH3 หลุมดำดาวฤกษ์มวลมากที่สุดในทางช้างเผือก appeared first on THE STANDARD.

NASA ยืนยันภารกิจโดรน Dragonfly ได้รับอนุมัติงบประมาณ 3,350 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สำหรับพัฒนา ก่อสร้าง และออกเดินทางไปสำรวจดวงจันทร์ไททันเป็นที่เรียบร้อย

ภารกิจของโดรน Dragonfly ประกอบด้วยการศึกษาองค์ประกอบทางเคมีของพื้นผิวดวงจันทร์ไททัน และอาศัยประโยชน์จากบรรยากาศที่หนาแน่น แต่มีแรงโน้มถ่วงต่ำกว่าโลก เพื่อให้ Dragonfly สามารถเดินทางไปสำรวจพื้นผิวบริเวณต่างๆ ได้ไกลกว่า 160 กิโลเมตรต่อการขึ้นบิน 1 ครั้ง และมีกำหนดขึ้นบินสำรวจรวมไม่น้อยกว่า 12 เป้าหมายตลอดช่วงเวลาภารกิจเบื้องต้นประมาณ 2 ปีบนโลก

ไททันเป็นดวงจันทร์บริวารดวงใหญ่ที่สุดในวงโคจรรอบดาวเสาร์ และยังเป็นดาวดวงเดียวที่นักดาราศาสตร์ตรวจพบการมีของเหลวอยู่บนพื้นผิวในปัจจุบัน ทำให้เป็นหนึ่งในเป้าหมายสำคัญที่หน่วยงานอวกาศต้องการศึกษาอย่างใกล้ชิด โดยสานต่อข้อมูลจากยาน Voyager 1 และ 2 ที่บินผ่านในปี 1979 และ 1980 เช่นเดียวกับยานลงจอด Huygens ที่เดินทางไปถึงพื้นผิวไททันในปี 2005 ได้เป็นครั้งแรก

Dragonfly ประกอบด้วยใบพัด 8 ใบ และมีขนาดใหญ่พอกับรถยนต์ 1 คัน มีกำหนดออกเดินทางจากโลกในเดือนกรกฎาคม 2028 และจะเดินทางไปถึงดวงจันทร์ไททันในปี 2034 เพื่อไขปริศนาของหนึ่งในดวงจันทร์ที่น่าสนใจที่สุดแห่งหนึ่งในระบบสุริยะ อันรวมถึงโอกาสในการตรวจเจอร่องรอยของชีวิต องค์ประกอบทางเคมีที่นำไปสู่ชีวิต จากการลงสำรวจพื้นผิวบริเวณต่างๆ ของดวงจันทร์ที่มีสายธารแห่งอีเทนและมีเทน

นิกกี ฟอกซ์ รองผู้อำนวยการฝ่ายภารกิจสำรวจวิทยาศาสตร์ NASA ระบุว่า “Dragonfly เป็นภารกิจทางวิทยาศาสตร์ที่น่าทึ่งมาก และได้รับความสนใจอย่างกว้างขวาง มันน่าตื่นเต้นมากที่เราสามารถพาภารกิจนี้ไปสู่ขั้นถัดไปได้ เพราะการสำรวจดวงจันทร์ไททันจะช่วยผลักดันขีดจำกัดสิ่งที่เราสามารถทำได้กับการใช้โดรนสำรวจดาวดวงอื่นนอกจากบนโลก”

ขั้นตอนถัดไปของทีมภารกิจ Dragonfly ภายใต้การดูแลของ Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory (APL) คือการออกแบบยานขั้นสุดท้าย ก่อนนำไปสู่กระบวนการสร้างจริง เพื่อให้พร้อมสำหรับทดสอบและกำหนดส่งในอีกประมาณ 4 ปีต่อจากนี้

ภาพ: NASA / Johns Hopkins APL / Steve Gribben 

อ้างอิง:

• https://science.nasa.gov/missions/dragonfly/nasas-dragonfly-rotorcraft-mission-to-saturns-moon-titan-confirmed/
• https://dragonfly.jhuapl.edu/What-Is-Dragonfly/

The post NASA ยืนยันภารกิจส่งโดรน Dragonfly สำรวจดวงจันทร์ไททัน appeared first on THE STANDARD.