เลี้ยงลูกให้ดี เริ่มที่สุขภาพจิตของพ่อแม่

ในยุคที่เทคโนโลยีและโลกเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วในปัจจุบัน พ่อแม่ต้องเผชิญกับความท้าทายมากขึ้น ไม่ใช่แค่การเลี้ยงลูกให้เติบโตอย่างมีคุณภาพ แต่ยังต้องบริหารจัดการอารมณ์และความเครียดของตนเองให้สมดุลอีกด้วย การเป็นพ่อแม่ไม่ใช่เพียงหน้าที่ แต่เป็นกระบวนการเรียนรู้ที่ต้องปรับตัวอย่างต่อเนื่อง

นักจิตวิทยาหลายคนกล่าวว่า พ่อแม่ไม่ได้เป็นเพียงผู้ดูแลหรือผู้ให้คำสั่ง แต่เปรียบเสมือน ‘อนุสาวรีย์’ ที่ลูกจะหันกลับมามองเมื่อเติบโตขึ้น นั่นหมายถึง การเลี้ยงลูกไม่ใช่เพียงการบังคับหรือควบคุม แต่เป็นการสร้างพื้นฐานที่แข็งแรงให้พวกเขาสามารถพึ่งพาตัวเองได้ในอนาคต อย่างไรก็ตาม หลายครั้งพ่อแม่ต้องเผชิญกับความเครียดและความกังวลจนเกิดภาวะ ‘กดอารมณ์’ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อจิตใจของตนเองและลูกหลาน

เช่นเดียวกันกับ นรพันธ์ ทองเชื่อม นักจิตวิทยา และนักจิตบำบัดความคิดและพฤติกรรม มีรักคลินิกเวชกรรมเฉพาะทางจิตเวชเด็กและวัยรุ่น หนึ่งในสปีกเกอร์ของ Alpha Skills Summit 2025 ซึ่งเขาคิดว่าการให้ความสำคัญกับสุขภาพจิตของคนที่นิยามตัวเองว่าเป็น ‘พ่อแม่’ นั้น มีอิทธิพลสำคัญอย่างยิ่งในการเลี้ยงดูเด็กคนหนึ่งให้เติบโตขึ้นมาอย่างมีคุณภาพ

🟡การเข้าใจบทบาทของพ่อแม่ในมิติทางจิตใจ ความทุกข์ของพ่อแม่ไม่ใช่เรื่องผิด

นรพันธ์กล่าวว่า ในเชิงจิตวิทยา การมีความทุกข์เป็นเรื่องธรรมชาติของมนุษย์ อารมณ์ด้านลบเป็นกลไกที่ช่วยให้เรารับรู้ปัญหาและปรับตัวเพื่อเอาตัวรอด แต่สังคมมักปลูกฝังแนวคิดที่ว่าเราควรต้อง ‘เข้มแข็งเสมอ’ ทำให้หลายคนรวมถึงพ่อแม่เลือกที่จะกดทับความรู้สึกของตัวเองแทนที่จะรับมือกับมันอย่างเหมาะสม การยอมรับว่าตัวเองสามารถรู้สึกทุกข์ได้เป็นจุดเริ่มต้นของการดูแลสุขภาพจิตที่ดี

สิ่งนี้ทำให้พ่อแม่หลายคนอาจไม่แน่ใจว่าความเครียดที่เผชิญอยู่เป็นเรื่องปกติหรือถึงจุดที่ต้องขอความช่วยเหลือ วิธีหนึ่งที่สามารถใช้สำรวจตัวเองได้คือ การตั้งคำถามว่า

🔺ความเครียดส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันมากแค่ไหน

🔺มีอาการทางร่างกาย เช่น ปวดหัว นอนไม่หลับ หรือรู้สึกหมดพลัง บ่อยครั้งหรือไม่

🔺ความสัมพันธ์กับคนรอบข้างแย่ลงหรือไม่

🔺มีพฤติกรรมหลีกเลี่ยง เช่น เสพติดโซเชียลมีเดียหรือสารเสพติดเพื่อหนีปัญหาหรือไม่

หากคำตอบส่วนใหญ่ชี้ไปในทางลบ อาจเป็นสัญญาณว่าถึงเวลาต้องหาวิธีดูแลตัวเองหรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต

🟡ความเครียดและอิทธิพลต่อพฤติกรรมของเด็ก

ในปัจจุบันความเครียดเกิดขึ้นจากหลากหลายปัจจัย ทั้งเศรษฐกิจ สังคม และภาระหน้าที่ในครอบครัว หากพ่อแม่สะสมความเครียดโดยไม่จัดการอย่างเหมาะสมอาจส่งผลกระทบต่อเด็กโดยตรง

ตัวอย่างเช่น หากพ่อแม่รู้สึกว่าตนเอง ‘ทุกข์ไม่ได้’ เพราะต้องเป็นต้นแบบที่เข้มแข็งให้ลูก สิ่งนี้อาจทำให้เกิดการกดอารมณ์และนำไปสู่ปัญหาทางจิตใจในระยะยาว ไม่เพียงแต่ต่อตัวพ่อแม่เอง แต่ยังส่งผลให้เด็กไม่สามารถเรียนรู้ที่จะจัดการกับอารมณ์ของตนเองได้

🟡แนวทางจัดการอารมณ์และสร้างสภาพแวดล้อมที่ดีเพื่อลูก

1. ยอมรับความรู้สึกของตัวเอง
   การยอมรับว่าตนเองสามารถมีความทุกข์และความเครียดได้เป็นจุดเริ่มต้นของการดูแลจิตใจ การแสดงออกถึงความรู้สึกอย่างเหมาะสมไม่ได้หมายความว่าพ่อแม่อ่อนแอ แต่เป็นการสอนให้ลูกเข้าใจว่าอารมณ์เป็นเรื่องปกติของมนุษย์

2. สร้างสมดุลระหว่างบทบาทของตนเองและครอบครัว
   พ่อแม่หลายคนมักโฟกัสไปที่อนาคตของลูกจนละเลยความสัมพันธ์ในปัจจุบัน พ่อแม่ควรให้ความสำคัญกับช่วงเวลาที่ได้ใช้ร่วมกับลูก เช่น การพูดคุย การเล่น หรือการทำกิจกรรม ที่ช่วยสร้างความสัมพันธ์ที่ดี

3. สังเกตสัญญาณของปัญหาสุขภาพจิต
   พฤติกรรมที่เปลี่ยนไปของเด็ก เช่น ความเงียบผิดปกติ อาการปวดท้องบ่อยๆ หรือพฤติกรรมก้าวร้าว อาจเป็นสัญญาณว่าพวกเขากำลังเผชิญกับความเครียด พ่อแม่ควรเปิดโอกาสให้เด็กสามารถพูดคุยถึงความรู้สึกของตนเองได้โดยไม่รู้สึกว่าถูกตัดสิน

4. ขอความช่วยเหลือเมื่อจำเป็น
   หากพ่อแม่รู้สึกว่าความเครียดของตนเองหรือพฤติกรรมของลูกเริ่มส่งผลกระทบในระยะยาว การปรึกษานักจิตวิทยาหรือผู้เชี่ยวชาญเป็นทางเลือกที่ดี การได้รับคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญสามารถช่วยให้ครอบครัวรับมือกับสถานการณ์ต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การเป็นพ่อแม่ไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ก็ไม่จำเป็นต้องแบกรับทุกอย่างไว้เพียงลำพัง การยอมรับอารมณ์ของตัวเอง การสร้างสมดุลระหว่างการเลี้ยงลูกและดูแลจิตใจของตนเอง รวมถึงการขอความช่วยเหลือเมื่อจำเป็น เป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยให้การเลี้ยงดูเด็กเป็นไปอย่างราบรื่นและมีประสิทธิภาพ ในท้ายที่สุดแล้ว การเป็นพ่อแม่ที่มีความสุขย่อมนำไปสู่การมีลูกที่มีสุขภาพจิตที่ดีเช่นกัน

ซึ่งหากพ่อแม่หรือผู้ปกครองคนไหนที่กำลังคิดว่าต้องการความรู้ อัปเดตเทรนด์ หรือคำแนะนำเรื่องการเลี้ยงดูลูกในยุคปัจจุบันแบบรอบด้าน ห้ามพลาด!

Alpha Skills Summit 2025 ครั้งแรกกับงานใหญ่ระดับประเทศที่ออกแบบเพื่อพ่อแม่ยุคใหม่ คุณครู และคนทำงานด้านการศึกษา ที่ต้องการเตรียมเด็ก Gen Alpha ให้พร้อมรับมือกับโลกอนาคต โดย THE STANDARD และซูเปอร์จิ๋ว

🔥 Early Bird Ticket เปิดจำหน่ายแล้ว https://bit.ly/alphass2025spkt

รับชมคลิปฉบับเต็มได้ที่: https://youtu.be/JP1_xJvVUKw