เดี๋ยวนี้เห็นฟีดเกี่ยวกับ ‘กลิ่นคนแก่’ บ่อยขึ้น และเชื่อว่าหลายคนเริ่มให้ความสนใจและไม่อยากเป็นหนึ่งในคนที่มีกลิ่นคนแก่เร็วเกินไป บางแหล่งข้อมูลบอกว่าเกิดขึ้นได้ตั้งแต่อายุ 40 ปีด้วยซ้ำ แน่นอนว่าสาวๆ วัย 40+ ก็อยากจะประกาศให้โลกรู้ว่า ‘ฉันยังไม่รู้สึกแก่เลยนะ’ แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าเวลาเข้าไปในบ้านผู้สูงอายุ หรือเวลาอยู่ใกล้คุณป้า คุณยาย มักจะได้กลิ่นเฉพาะตัวแบบหนึ่ง ที่ประเทศญี่ปุ่นถึงขั้นมีชื่อเรียกเฉพาะว่า ‘คาเรชู’ (Kareishu) แต่คุณรู้หรือไม่ว่านี่เป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นได้กับทุกคนไม่ว่าจะเชื้อชาติไหนหรือเพศใดก็ตาม

สาเหตุของกลิ่นนี้มาจากสารที่เรียกว่า Nonenal ซึ่งพัฒนาขึ้นตามอายุที่เพิ่มขึ้น โดยเกิดจากต่อมใต้ผิวหนังที่ผลิตไขมัน เมื่อไขมันนี้ทำปฏิกิริยากับออกซิเจนในอากาศ (Oxidation) จะเกิดเป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีกลิ่นหืนๆ คล้ายไขมัน ตอนที่เรายังหนุ่มสาวผิวหนังมีระบบต้านอนุมูลอิสระ (Anti-oxidation) ที่แข็งแรง แต่เมื่ออายุมากขึ้น ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง ระบบนี้ก็อ่อนแอลง ส่งผลให้มีสาร Nonenal เพิ่มขึ้น

สิ่งที่ทำให้กลิ่นนี้กำจัดยากคือ Nonenal ไม่ละลายน้ำ ต่อให้อาบน้ำขัดถูแค่ไหน กลิ่นก็ยังติดอยู่ทั้งบนผิวและเสื้อผ้า ต่างจากกลิ่นเหงื่อที่ล้างออกง่ายเพราะละลายน้ำได้ แต่ไม่ต้องกังวลไป เพราะเรามีวิธีจัดการกับกลิ่นนี้ได้ เริ่มจากการดูแลสุขอนามัยพื้นฐานอย่างการอาบน้ำด้วยสบู่ฆ่าเชื้อเป็นประจำ ซักเสื้อผ้าและเปลี่ยนผ้าปูที่นอนบ่อยๆ และเปิดหน้าต่างให้อากาศถ่ายเทสม่ำเสมอ

ดังนั้นถ้าไม่อยากมีกลิ่นคนแก่เร็วเกินไปก็ต้องเพิ่มการดูแลสุขภาพโดยรวมควบคู่กันไป ทั้งการออกกำลังกายสม่ำเสมอ กินอาหารที่สะอาด ดื่มน้ำให้เพียงพอ ลดความเครียด และหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ มีวิธีธรรมชาติที่หลายคนบอกว่าช่วยได้ เช่น การใช้สครับเกลือหรือน้ำตามธรรมชาติขัดผิว ใช้สารสกัดจากลูกพลับญี่ปุ่น หรือดื่มชาเขียวคุณภาพดี

สิ่งสำคัญที่ควรจำไว้คือกลิ่นนี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการเปลี่ยนแปลงตามวัยที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ แม้เราจะไม่สามารถกำจัดได้หมด แต่ก็สามารถบรรเทาได้ด้วยการดูแลสุขภาพและสุขอนามัยที่ดี เพียงแค่เข้าใจและดูแลตัวเองอย่างเหมาะสม เราก็สามารถใช้ชีวิตได้อย่างมั่นใจ ไม่ว่าจะอายุเท่าไรก็ตาม

ภาพ: Shutterstock

The post ไม่อยากมีกลิ่นตัวคนแก่ ทำอย่างไรได้บ้าง? appeared first on THE STANDARD.

การเติบโตขึ้นมาของคนคนหนึ่งต้องผ่านอะไรมากมายตั้งแต่การเป็นเด็กที่มีหน้าที่ต้องเล่น โตขึ้นมาก็ต้องเรียน เป็นผู้ใหญ่ที่ทำงานแล้วสร้างครอบครัว มีลูก จนไปถึงจุดหนึ่งที่เข้าสู่วัยกลางคนและลูกๆ ต้องออกไปผจญภัยด้วยตัวเองอย่างการไปเรียนมหาวิทยาลัยต่างจังหวัด บ้านที่ว่างเปล่าและเงียบเหงาก็เริ่มขึ้น ผู้ปกครองหลายคนก็อาจเข้าสู่ภาวะ Empty Nest Syndrome

คืออะไร

นายแพทย์พร ทิสยากร จิตแพทย์ประจำศูนย์จิตรักษ์ โรงพยาบาลกรุงเทพ และอาจารย์ประจำคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายถึงภาวะรังที่ว่างเปล่านี้ว่า “เป็นอาการเมื่อผู้ปกครองรู้สึกเหงา เศร้า เสียใจ จากสาเหตุเมื่อผู้เป็นลูกโตขึ้นและต้องออกจากบ้านไปใช้ชีวิตด้วยตัวเอง โดยในช่วงแรกก็จะเกิดความรู้สึกเศร้า ซึ่งสาเหตุมาจากการที่ผู้ปกครองเองปรับตัวไม่ทัน” ซึ่งภาวะนี้เกิดได้กับทุกคนเมื่อลูกเติบใหญ่พอที่จะบินออกจากรัง ที่แม้เชฟโหดคนดังอย่าง กอร์ดอน แรมซีย์ ก็เผชิญกับตัวถึงความเศร้านี้มาแล้วเมื่อตอนลูกชายคนโตย้ายออกจากบ้าน

กรณีที่เคยเกิดขึ้นในไทย

เคสที่เคยเข้ามาปรึกษากับแพทย์ คุณหมอเผยกับ THE STANDARD ว่ามักเป็นกลุ่มผู้หญิงช่วงอายุ 40-50 ปีที่ลูกๆ เข้าเรียนมหาวิทยาลัย ซึ่งเป็นครั้งแรกตั้งแต่ลูกเกิดมาที่จะต้องห่างกัน โดยคุณแม่อาจนั่งอยู่แต่ในบ้าน ไม่ได้ออกไปทำกิจกรรมอะไรมาก แต่ก่อนต้องซักผ้า เก็บของให้ลูก ส่งลูกเรียนพิเศษ จนถึงวันหนึ่งเมื่อหันซ้ายหันขวาแล้วไม่รู้จะทำอะไร จึงเกิดอาการเศร้าและเบื่อหน่าย

สาเหตุของโรคซึมเศร้า

คุณหมอยังเสริมอีกว่า “หากเกิดการเปลี่ยนแปลงมากๆ และปรับตัวไม่ทันจะทำให้เกิดความเครียดและวิตกกังวลได้ เป็นสาเหตุหนึ่งที่อาจนำไปสู่โรคซึมเศร้า ซึ่งเป็นโรคที่กำลังถูกพูดถึงเป็นวงกว้างในขณะนี้ และอาจไปถึงอาการของโรคที่ร้ายแรงที่สุดนั่นคือการฆ่าตัวตาย โดยในไทยยังพบผู้เป็นโรคนี้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เป็นอีกสถานการณ์หนึ่งในชีวิตที่พ่อแม่ต้องปรับตัว”

และเมื่ออ้างอิงตามแนวทฤษฎีของ คูเบลอร์-รอสส์ จิตแพทย์ชาวสวิส-อเมริกัน เรื่อง ‘ปฏิกิริยาความโศกเศร้าที่เกิดจากการสูญเสีย’ (Grieving Process) เราจะพบว่าการสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รักนั้นประกอบด้วย 5 ระยะ ได้แก่

1. ปฏิเสธ ไม่ยอมรับ

2. โกรธและแสดงการต่อต้านสิ่งที่เกิดขึ้น

3. ต่อรอง พยายามหาสิ่งต่างๆ มาช่วยเปลี่ยนแปลง เนื่องจากยังไม่สามารถทำใจยอมรับได้

4. ซึมเศร้า แสดงออกถึงความเสียใจต่อสิ่งที่เกิดขึ้น

5. สงบและยอมรับการสูญเสียได้

วิธีการป้องกันและรักษา

การปรับตัวจากภาวะ Empty Nest Syndrome อาจทำได้โดยพ่อแม่เองต้องหาเป้าหมายใหม่ ซึ่งจากเป้าหมายเดิมที่เป็นหน้าที่ในการเลี้ยงลูกมาตลอด 20-30 ปีในตอนนั้น อาจต้องเปลี่ยนเป็นเรื่องการดูแลสุขภาพของตัวเองหลังจากนั้น เป็นต้น

ในอีกมุมหนึ่ง หากประเทศไทยสามารถพัฒนาระบบการศึกษาควบคู่กับยกระดับคุณภาพชีวิตได้ ความเหลื่อมล้ำก็อาจค่อยๆ ลดลง ส่งผลให้เด็กจำนวนมากที่ต้องการไปศึกษาตามมหาวิทยาลัยชั้นนำในเมืองหลวงหรือตามจังหวัดใหญ่ๆ กระทั่งคนทำงานที่ต้องย้ายออกจากบ้านเพื่อทำงานในเมืองใหญ่ได้อยู่กับครอบครัวมากขึ้นก็เป็นได้

สุดท้ายพวกเราเหล่าลูกๆ ที่ออกมาจากรังของพ่อและแม่อาจต้องช่วยกัน อย่างง่ายที่สุดเพียงแค่โทรหาท่านวันละครั้งก็ยังดี เพราะขนาดเรายังเหงาและเศร้าได้ เราก็คงไม่อยากให้คนที่เรารักรู้สึกเช่นนั้นเช่นกัน

อ่านเรื่อง เมื่อคนที่รักมาจากไป จะมีชีวิตอยู่ต่อไปอย่างไร? วิธีรับมือกับความโศกเศร้าจากการสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รักได้ที่นี่

พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์

อ้างอิง:

• • psychcentral.com/lib/the-5-stages-of-loss-and-grief

• www.theguardian.com/lifeandstyle/2018/oct/25/how-to-cope-empty-nest-syndrome-children-move-out-gordon-ramsay

The post Empty Nest Syndrome ความเหงาของวัยกลางคนเมื่อลูกไม่อยู่บ้าน สาเหตุหนึ่งของโรคซึมเศร้า appeared first on THE STANDARD.