อาจวรงค์ จันทมาศ

รางวัลโนเบลสาขาเคมีประจำปี 2018 ตกเป็นของนักวิทยาศาสตร์ 3 ท่านที่อาศัยหลักการทางวิวัฒนาการมาพัฒนาเอ็นไซม์และแอนติบอดี้ให้มีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น   รางวัลครึ่งแรกถูกมอบให้กับ ฟรานเซส อาร์โนลด์ (Frances Arnold) แห่งสถาบันเทคโนโลยีแคลิฟอร์เนีย (California Institute of Technology) สหรัฐอเมริกา สำหรับการพัฒนาเอ็นไซม์ด้วยกระบวนการวิวัฒนาการอย่...

รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ประจำปี ค.ศ. 2018 ตกเป็นของนักวิทยาศาสตร์สามท่านผู้พลิกโฉมวงการเลเซอร์ฟิสิกส์ ได้แก่ อาร์เธอร์ แอชคิน (Arthur Ashkin) จากเบลแล็บส์ (Bell Laboratories) สหรัฐอเมริกา สำหรับการคิดค้นคีมจับเชิงแสง (Optical Tweezers) ซึ่งมีการประยุกต์ใช้ในระบบทางชีวภาพ เจราร์ด โมโร (Gérard Mourou) จาก École Polytechnique ประเทศฝรั่งเศส และดอนนา สตร...

รางวัลโนเบลสาขาการแพทย์ประจำปี 2018 นี้เป็นของ เจมส์ อัลลิสัน (James Allison) และ ทาสุกุ ฮอนโจ (Tasuku Honjo) ผู้ค้นพบการบำบัดมะเร็งด้วยการยับยั้งการควบคุมภูมิคุ้มกันเชิงลบ (Inhibition of Negative Immune Regulation)   ปัจจุบันคนนับล้านต้องจากไปด้วยโรคมะเร็งทุกปี ซึ่งมะเร็งเกิดจากการเพิ่มจำนวนของเซลล์อย่างควบคุมไม่ได้ จนในที่สุดกลายเป็นเน...

ถ้าถามว่าระบบสุริยะของเรามีดาวเคราะห์กี่ดวง ผมเชื่อว่าผู้อ่านทุกท่านคงจำกันได้   ถ้าเป็นสมัยก่อนจริงๆ คือ ก่อนปี ค.ศ. 2006 หนังสือเรียนจะบอกว่าดาวเคราะห์มีทั้งหมด 9 ดวง แต่ต่อมาดาวพลูโตได้ถูกลดระดับลงมาเป็นดาวเคราะห์แคระเมื่อปี ค.ศ. 2006 นี่เอง ส่งผลให้ตั้งแต่นั้นมาดาวเคราะห์ในระบบสุริยะของเราเหลือเพียง 8 ดวงเท่านั้น   ในปีนั้...

ดวงอาทิตย์เป็นดาวฤกษ์ที่อยู่ใกล้โลกเราที่สุด   พลังงานที่แผ่ออกจากดวงอาทิตย์นั้นกลายมาเป็นพลังงานในร่างกายของสิ่งมีชีวิตแทบทุกชนิดบนโลกนับตั้งแต่สมัยดึกดำบรรพ์ แต่มนุษย์เราเพิ่งมารู้ว่าใจกลางของดวงอาทิตย์ผลิตพลังงานได้อย่างไรไม่ถึงร้อยปีมานี้   กล่าวได้ว่า แม้จะเห็นอยู่ทุกวัน แต่ดวงอาทิตย์กลับเต็มไปด้วยรายละเอียดมากมายที่เรายั...

แม้ไม่มีรางวัลโนเบลสาขาคณิตศาสตร์ แต่นักคณิตศาสตร์เองก็มีรางวัลให้ลุ้นอยู่เยอะพอสมควร โดยสมาพันธ์คณิตศาสตร์ระหว่างประเทศ (International Mathematical Union: IMU) จัดให้มีรางวัลทางด้านคณิตศาสตร์ถึง 4 รางวัล ได้แก่   Carl Friedrich Gauss Prize ซึ่งมอบให้กับผลงานทางคณิตศาสตร์ที่มีการประยุกต์ใช้กับศาสตร์อื่นๆ อย่างโดดเด่น   Chern M...

ดาวพฤหัสฯ เป็นดาวเคราะห์ที่ใหญ่ที่สุดและมีมวลมากที่สุดในระบบสุริยะของเรา การศึกษาทำความเข้าใจดาวพฤหัสฯ มีความสำคัญ เพราะจะช่วยให้นักดาราศาสตร์เข้าใจธรรมชาติของดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะที่มีลักษณะคล้ายกับดาวพฤหัสฯ ของเราอีกจำนวนมหาศาล ที่สำคัญแรงโน้มถ่วงมหาศาลของดาวเคราะห์ยักษ์ใหญ่นี้ยังช่วยในการ ‘เหวี่ยง’ ยานอวกาศที่ต้องการไปสำรวจระบบสุริยะรอบนอกให้ม...

ความฝันที่มนุษย์จะมีอวัยวะสำรองเป็นเหมือนอะไหล่ทดแทนเมื่อของเดิมใช้การไม่ได้ใกล้ความจริงเข้าไปอีกขั้น เมื่อนักวิทยาศาสตร์สร้างก้อนอวัยวะขนาดเล็กที่เรียกว่า ‘ออร์แกนอยด์’ (Organoid) ขึ้นมาได้สำเร็จ   ออร์แกนอยด์คือกลุ่มเนื้อเยื่อของอวัยวะใดๆ ก็ตามที่มีลักษณะเป็นก้อนสามมิติ แตกต่างจากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อดั้งเดิมที่ตัวเซลล์จะเกาะเป็นแผ่น...

ใจกลางของกาแล็กซีโดยส่วนมาก รวมทั้งกาแล็กซีทางช้างเผือกของเรามีหลุมดำมวลมหาศาลอยู่ นักดาราศาสตร์เรียกพวกมันว่า หลุมดำมวลยิ่งยวด (supermassive black holes) เพราะพวกมันมีมวลในระดับล้านถึงพันล้านเท่าของมวลดวงอาทิตย์ หลุมดำเหล่านี้มักจะอยู่อย่างเงียบๆ แต่บางครั้งพวกมันสามารถพ่นสสารออกมาอย่างรุนแรงในระดับความเร็วแสงได้ โดยลำสสารที่พุ่งยาวออกมาไกลหลายปีแ...

ดาวอังคารเป็นดาวเคราะห์สีแดงที่มีวงโคจรอยู่ห่างจากดวงอาทิตย์เป็นลำดับที่ 4 ถัดจากวงโคจรของโลก   การที่มันอยู่ห่างจากดวงอาทิตย์มากกว่าโลก ส่งผลให้ดาวอังคารมีอุณหภูมิเฉลี่ยต่ำกว่าอุณหภูมิของโลกเรามาก แต่เนื่องจากดาวอังคารมีวันที่ยาวนานใกล้เคียงกับวันบนโลก และมีแกนหมุนที่เอียง 25.19 องศาใกล้เคียงกับแกนหมุนของโลก ส่งผลให้ดาวอังคารมีฤดูกาล ท...